gezonde jeugd, gezonde toekomst
Voorwoord
2024 was een jaar van veerkracht en impact voor JOGG. Het speelveld was dynamisch. De JOGG-aanpak werd kritisch bevraagd en het nieuwe kabinet kondigde forse bezuinigingen aan op het preventieveld. Intussen bleven wij ons onvermoeibaar inzetten voor een gezondere toekomst voor alle kinderen en jongeren in Nederland.
Te midden van deze ontwikkelingen zag ik: JOGG is veerkrachtig omdat we dóen. We zitten niet bij de pakken neer, maar gingen juist harder lopen om onze meerwaarde aan te tonen. We ontvingen staatssecretaris Vincent Karremans voor een werkbezoek in JOGG-gemeente Dordrecht. Daar kon hij met eigen ogen zien hoe de JOGG-aanpak tot concrete resultaten leidt. Onze boodschap: preventie is geen luxe, maar een noodzakelijke investering in de gezondheid van toekomstige generaties.
Ook onze ruim 230 JOGG-gemeenten werden geconfronteerd met de aangekondigde bezuinigingen. En dat terwijl juist nú de rol van JOGG-professionals om partijen bij elkaar te brengen onmisbaar is. Deze partijen, uit alle beleidsterreinen, werken samen aan dezelfde missie: gezonde jeugd, gezonde toekomst. Daarmee bereiken we veel: onze inzet zorgde voor gezonder eten op scholen, voor gezondere sportkantines, voor buurten die uitnodigen tot bewegen. Zo maken we het elke dag makkelijker voor kinderen en jongeren om gezond op te groeien.
We hebben in 2024 grote stappen gezet om efficiënter te werken en onze impact te vergroten. We versterkten de regionale samenwerking, ontwikkelden nieuwe trainingen en lanceerden de JOGG-Academy. Zo delen we onze kennis slimmer, sneller en direct met de mensen die het verschil maken in de praktijk.
Wat mij het meest trots maakt? Het vermogen om ons steeds weer aan te passen als organisatie. We zijn en blijven doeners: we spelen in op veranderingen en komen er sterker uit. Dat is de kracht van JOGG. Met diezelfde energie en overtuiging blijven we ons inzetten voor een samenleving waarin gezond leven voor ieder kind de normaalste zaak van de wereld is.
Marjon Bachra,
Directeur-bestuurder JOGG
Doelstellingen
Samen maken we gezond gewoon
Sinds 2010 werkt JOGG samen met gemeenten aan een gezondere leefomgeving voor kinderen en jongeren én ondersteunt zij kinderen met overgewicht en obesitas en hun gezin. Ook in 2024 heeft zij zich hier met volle kracht voor ingezet.
Kinderen en jongeren worden in onze ongezonde samenleving nog steeds dagelijks gestimuleerd om ongezond te eten, weinig te bewegen en een stressvol leven te leiden. Voor een duurzame verandering van leefstijl moeten we daarom de samenleving gezonder inrichten, waardoor gezond leven voor iedereen mogelijk, makkelijk en normaal wordt. Samen met ons werknet zorgen we dat:
- In alle gemeenten in Nederland de sociale en fysieke leefomgeving gezonder wordt gemaakt door middel van een aanpak op alle beleidsniveaus, binnen alle beleidsterreinen, lokaal, en met alle betrokkenen van bedrijfsleven tot kinderen, jongeren en hun ouders/verzorgers.
- Dat daardoor meer kinderen en jongeren opgroeien in een gezonde omgeving met een gezonde leefstijl.
- En dat daarmee een stijging in de ontwikkeling van gezond gewicht bij kinderen en jongeren wordt gerealiseerd.
Met wie?
Het landelijke JOGG-team
Het landelijke JOGG-team voor de ondersteuning aan JOGG-gemeenten bestaat uit denkers en doeners, verbinders en samenwerkers, adviseurs en kennisdelers. Eind 2024 bestond ons team uit 63 medewerkers. Daarnaast heeft de organisatie een flexibele schil van mensen die we extern inhuren voor de JOGG-aanpak. We hebben ruimte geboden aan vier stagiaires die hun afstudeeropdracht en stage bij JOGG hebben afgerond. Iedereen staat op met hetzelfde doel: een gezonde jeugd, een gezonde toekomst.
JOGG kent een governancestructuur van een eenhoofdig bestuur met een raad van toezicht. In 2024 was de samenstelling als volgt:
- Bestuur: Marjon Bachra
- Raad van Toezicht: Paul Depla (voorzitter), Erik Lenselink*), Nicole Teeuwen, Araya Sumter, Arko van Brakel en Carmen de Jonge.
*) afgetreden per 31 december 2024 vanwege einde benoemingstermijn.
Bij JOGG geloven we in een gezonde organisatiecultuur waarin medewerkers kunnen groeien en bijdragen aan onze missie. In 2024 is onder meer het HR-beleid op basis van de in 2023 geactualiseerde HR-visie verder geprofessionaliseerd Ook zijn de HR-processen verder geautomatiseerd, waardoor zaken als salarisverwerking, declaraties en verlofregistratie efficiënter verlopen.
JOGG heeft vanaf 2023 een Ondernemingsraad (OR). De structuur staat en de samenwerking met Bestuur en de portefeuillehouder RVT is open en transparant. De OR heeft mede de kernwaarden van de organisatie bepaald en actief bijgedragen aan organisatievraagstukken. De OR heeft professionele ondersteuning gekregen voor de invulling van haar OR-taken.
Practice what you preach: JOGG staat midden in de samenleving en hecht veel waarde aan een gezonde werkcultuur. Vitaliteit op de werkvloer blijft een speerpunt. Ons Vitaliteitsteam organiseerde diverse activiteiten, van sport en spel tot een vitaliteitsweek. Ook zijn er korte, wekelijkse beweegmomenten op de werkvloer. We geloven dat een gezonde organisatie begint bij gezonde medewerkers.
Om medewerkers meer ruimte te geven voor werk-privébalans, hebben we kaders opgesteld voor werken vanuit het buitenland en onbetaald verlof. In 2024 maakten twee collega’s hier gebruik van.
We blijven ook veiligheid, integriteit en inclusiviteit hoog op de agenda zetten. De rol van de vertrouwenspersoon wordt beter onder de aandacht gebracht, onder andere in onze onboarding.
In 2024 hebben we 15 nieuwe collega’s verwelkomd, waarvan 10 via ons netwerk. Voor specifieke functies hebben we wervingsbureaus ingeschakeld. We blijven zoeken naar manieren om diversiteit binnen ons team te versterken.
JOGG zet zich in om medewerkers te ondersteunen in hun groei en talenten te benutten. Hiervoor hebben we competentiemanagement opgezet, inclusief een competentiewoordenboek en een gesprekscyclus waarmee we in 2025 starten.
Uit het Medewerkersbetrokkenheidsonderzoek van 2024 blijkt dat medewerkers zich sterk verbonden voelen met JOGG: 75% zou ons aanbevelen als werkgever, en we behoren tot de top 10 beste werkgevers in vergelijking met organisaties waar het onderzoeksbureau hetzelfde onderzoek in 2024 heeft afgenomen. Er werden ook verbeterpunten genoemd, zoals doorgroeimogelijkheden en diversiteit in de samenstelling van onze medewerkerspopulatie, zodat deze beter aansluit bij de organisatie. Gezien de grootte en aard van de organisatie, de wijze van financiering (en de afnemende subsidie van VWS de komende jaren) zijn er wel grenzen aan wat de organisatie in dit opzicht kan bieden.
Uit een benchmark van Human Capital Group blijkt dat de salarissen bij JOGG marktconform zijn. Voor Team Leads is er meer variatie, wat samenhangt met verschillen in verantwoordelijkheden en span of control.
JOGG heeft een risicoparagraaf die jaarlijks door het bestuur wordt besproken met de RvT. Het managementteam bespreekt wekelijks de ontwikkelingen en potentiële risico’s binnen de publieke, politieke en private sectoren, alsook interne aangelegenheden.
Samen met
Het JOGG-werknet
Om onze doelstellingen te bereiken is JOGG partner van gemeenten en helpen wij bij het implementeren van een onderbouwde preventiemethodiek. Eind 2024 vormden 238 JOGG-gemeenten een bijna landelijk dekkende preventiestructuur. In al deze gemeenten creëren lokale JOGG-teams een breed werknet van partijen - van onder meer sportclubs, scholen, buurthuizen, supermarkten, de GGD en zorginstellingen - die samen werken aan het realiseren van een gezondere leefomgeving, met als uitgangspunt dat gezondheid in al het beleid een rol moet spelen (Health in and for all policies).
Lokaal, landelijk én internationaal
Het lokale JOGG-team legt met dit werknet het fundament. Daarop wordt enerzijds met de aanpak Kind naar Gezonder Gewicht specifiek gewerkt aan zorg en ondersteuning voor het kind met overgewicht of obesitas. Anderzijds wordt er actief gebouwd aan een gezonde samenleving door het creëren van een gezonder voedingsaanbod en meer beweegmogelijkheden. Dat doen we in leefomgevingen waar kinderen en jongeren tot 23 jaar veel komen.
Daarnaast werkt JOGG actiegericht samen, worden afspraken gemaakt en wordt kennis gedeeld met een landelijk werknet van maatschappelijke organisaties, bedrijven en kennisinstellingen. Internationaal faciliteert JOGG dat Europese spelers en het lokale bestuur elkaar beter te leren vinden, zodat de stem van regio’s in Europa wordt gehoord en community-based preventie hoger op de Europese agenda komt.
Lokale advisering
Impact maken als partner van gemeenten
In het afgelopen jaar lag de focus op versterking van onze lokale advisering. Door de accounthouders is steviger ingezet op JOGG als leidende methodiek voor gezondheidspreventie. We verstevigden daarom de basis van de aanpak met een visie en plan op Health in and for all Policies. Omdat meer gemeenten werken met de aanpak Kind naar Gezonder Gewicht is de verantwoordelijkheid van de accounthouders op KnGG vergroot. Ook het samenspel tussen accounthouder en adviseur gezonde omgeving is beter op elkaar afgestemd, waardoor de adviseur gezonde omgeving effectiever is ingezet.
In 2024:
- Telde het aantal JOGG-gemeenten op tot 238 van de 342 gemeenten in Nederland;
- Werden de kantines van 828 schoollocaties op het vo en mbo beheerd door een cateraar die deelnemer is van het Akkoord Gezonde Voeding op Scholen (in totaal 1.634 scholen met een kantine);
- Ondersteunden we met de werkwijze JOGG-Teamfit 2318 sportlocaties en 337 buurtlocaties met het gezonder maken van hun voedingsaanbod;
- Verbonden we meer dan 50 relaties binnen de creatieve industrie zoals influencers en mediabureaus om samen te werken aan een gezondere online omgeving met minder ongezonde content.
- Hielpen we met de aanpak Kind naar Gezonder Gewicht 129 gemeenten met het organiseren van passende ondersteuning en zorg voor individuele kinderen met overgewicht of obesitas.
Groei
Opvang grotere vraag
Zowel het aantal JOGG-gemeenten als het aantal gemeenten dat met de Kind naar Gezonder Gewicht-aanpak werkt, groeide in 2024. Ook op de BES-eilanden werkten we verder aan het uitrollen van de JOGG-aanpak.
238 JOGG-gemeenten
129 KnGG-gemeenten
Impact aantonen
Dit levert de JOGG-aanpak op
In mei 2024 publiceerde het RIVM een update over de impact van de JOGG-aanpak op overgewicht en beweeggedrag. Anders dan vier jaar geleden werd geen BMI-verschil gevonden tussen JOGG- en niet-JOGG-gemeenten. Daardoor werd door sommigen de conclusie getrokken dat de JOGG-aanpak niet werkt. Dit doet echter geen recht aan de complexiteit van leefstijlverandering en de rol die JOGG daarin kan spelen. Duurzame BMI-daling vereist langdurige, samenhangende maatregelen op meerdere niveaus en van vele spelers. In 2024 werkten we op verschillende manieren aan het aantonen van onze impact
€3,20 aan maatschappelijke winst levert de aanpak Kind naar Gezonder Gewicht op
Wetenschappelijk onderbouwd
Doorontwikkeling JOGG-aanpak
In 2020 is een multidisciplinair team, gecoördineerd door het Mulier Instituut, gestart met een praktijkgericht onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek (vier jaar) naar de JOGG-aanpak. Het hoofddoel van dit onderzoek was om te evalueren wat de opbrengsten en werkzame elementen zijn van de lokale JOGG-aanpak op de omgeving, de leefstijl en het gewicht van kinderen en jongeren in JOGG-gemeenten. In 2024 is het eindrapport van het onderzoeksconsortium opgeleverd, met als belangrijkste conclusies: De JOGG-aanpak laat op korte termijn zien dat het ervoor zorgt dat meer stakeholders het belangrijk vinden om bij te dragen aan het gezond inrichten van de omgeving van kinderen en jongeren. Daardoor ontstaan lokaal concrete succesvolle initiatieven. Op lange termijn leidt de aanpak tot eigenaarschap bij steeds meer organisaties, meer structurele samenwerking en borging in beleid.
De belangrijkste uitkomsten van dit onderzoek worden meegenomen in de aanscherping van de JOGG-aanpak. Onder meer hebben we ons wetenschappelijke model aangepast aan de hand van de uitkomsten van het onderzoek. Deze nieuwe inzichten zullen in 2025 verder doorvertaald worden in ons gehele ondersteuningsaanbod (advisering, trainingen, JOGG-Academy).
We hebben iedereen nodig
Publiek-Private Samenwerking
Een belangrijk speerpunt in de JOGG-strategie is het verbinden van publieke en private partijen om te werken aan een gezonde voedselomgeving, Op nationaal niveau hebben wij een leidende rol gespeeld in de Werkgroep Gezonde Voedselomgeving en Informatievoorziening van het Nationaal Preventieakkoord. Daarnaast hebben wij onze rol als aanjager en beheerder van het Akkoord Gezonde Voeding Op Scholen en de Ambitie Gezond Uit verder uitgebreid. Ook op lokaal niveau hebben JOGG-teams gerichte ondersteuning gekregen bij het opzetten van publiek-private samenwerkingen. Zo zijn lokale PPS-initiatieven, zoals de Groenteboxjes met Aldi en Trommel Zonder Rommel met Lidl, weer in meer gemeenten geïmplementeerd.
Overige private partijen waarmee we samenwerkten
Toekomst
Meerjarenstrategie JOGG
In 2024 is veel input opgehaald en een start gemaakt voor de meerjarenstrategie 2025-2030 van JOGG. De politieke ontwikkelingen en toekomstige bezuinigingen maakten de toekomst echter onzeker en onberekenbaar. We hebben input opgehaald bij partners en een start gemaakt met het opnieuw definiëren van de ambitie, de visie en de werkwijze en de doelstellingen van JOGG (theory of change). Maar de definitieve meerjarenstrategie wordt pas afgerond wanneer er meer duidelijkheid zal zijn over het komende beleid van de staatssecretaris van VWS. We verwachten dit verder uit te werken in 2025.
