Wie zijn wij?
JOGG wil de maatschappij zo gezond maken dat welvaartsziekten als overgewicht en obesitas geen kans meer maken
De focus ligt nog te veel op het genezen van ziekten of het geven van zorg. JOGG wil een maatschappij, waarin het uitgangspunt ‘gezond leven’ is. Een samenleving die niet alleen de verantwoordelijkheid legt bij het individu, maar collectief een gezonde manier van leven mogelijk maakt. Om dit te bereiken maakt JOGG de fysieke en sociale omgeving waarin de jeugd opgroeit gezonder. Dit noemen wij de leefstijltransitie.
Sinds de start in 2010 is JOGG de aanjager en verbinder van een groeiend netwerk. Omdat alle verbonden partijen concreet aan het werk gaan om de leefomgeving gezonder te maken, spreken we van een werknet.
Wat is er aan de hand?
Onze leefomgeving is de afgelopen decennia aanzienlijk veranderd. Overal om ons heen worden we voortdurend verleid tot veel en ongezonde voeding, we bewegen steeds minder, hebben veel stress en slapen onvoldoende. Dit wordt versterkt door het intensieve gebruik van smartphones en tablets.
Voor kinderen, jongeren en hun ouders/verzorgers is het in deze omgeving moeilijk om gezonde keuzes te maken. Bovendien maken sociaaleconomische factoren in het gezin zoals armoede, werkloosheid of scheiding dat een gezonde leefstijl geen prioriteit krijgt. Het gevolg is een enorme groei van welvaartsziekten. In 2018 had één op de acht kinderen en de helft van de volwassenen in Nederland geen gezond gewicht.
Mensen met overgewicht lopen meer fysieke gezondheidsrisico’s, daarnaast hebben zij vaak ook mentale problemen. De gevolgen van overgewicht en obesitas zijn niet alleen belastend voor het individu, maar ook voor de samenleving. De voorspelling is dat de zorguitgaven in de komende twintig jaar elk jaar groeien met gemiddeld 2,9% (VTV 2018).
Overgewicht en obesitas bij kinderen en jongeren is een optelsom van factoren die elkaar negatief versterken. Op deze psychologische, biologische en ongezonde omgevingsfactoren hebben kind en gezin echter beperkt invloed. Om preventief te werken aan een gezond gewicht bij kinderen en jongeren moeten we daarom de wereld waarin kinderen en jongeren leven gezonder maken.
Overgewicht en obesitas
Van de kinderen en jongeren tussen de 4 en 20 jaar oud had in 2018 12,8% overgewicht of obesitas. In 2018 had ruim de helft (51,1%) van de Nederlanders van 20 jaar en ouder overgewicht, van wie 15,4% obesitas. Volgens het trendscenario in de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) 2018 stijgen deze percentages de komende jaren nog verder. De verwachting is dat in 2040 62% van de volwassen Nederlanders overgewicht heeft.
Ziekten en mentaal welzijn
Het Voedingscentrum geeft aan dat mensen met overgewicht meer gezondheidsrisico’s lopen dan mensen met een normaal gewicht. Ziekten gerelateerd aan overgewicht zijn diabetes type 2, hoge bloeddruk, galstenen, hart- en vaatziekten, rug- en gewrichtsklachten en bepaalde soorten kanker. Overgewicht en obesitas hebben vaak een negatief effect op het mentale welzijn. Voorbeelden van deze problemen zijn eetstoornissen, een laag zelfvertrouwen en stigmatisering. Als de BMI toeneemt, neemt hiermee de kans op psychosociale problemen toe (Gibson et al., 2017). Ook bij kinderen hangt obesitas samen met depressies, vooral bij meisjes (Quek et al., 2017).
Stijgende zorgkosten
Overgewicht en obesitas hebben niet alleen nadelige consequenties voor het individu, maar ook voor de samenleving. Hieronder vallen bijvoorbeeld de kosten door arbeidsongeschiktheid, ziekteverzuim en kosten in de gezondheidszorg. Het RIVM geeft aan dat van de totale ziektelast in Nederland 3,7% toe te schrijven is aan (ernstig) overgewicht. De voorspelling volgens de VTV is dat de zorguitgaven in de periode 2015-2040 jaarlijks groeien met gemiddeld 2,9%. Per persoon komt dat neer op een stijging van de zorgkosten van 5.100 euro in 2015 naar 9.600 in 2040. Daarmee zullen in 2040 de zorgkosten zijn verdubbeld tot 174 miljard euro.
Verschillen op basis van SEP
De VTV laat zien dat het verschil in levensverwachting tussen mensen met een lage en hoge sociaaleconomische status in de periode 2004-2014 ongeveer 7 jaar was. Het percentage mensen met overgewicht neemt tot 2040 toe bij alle sociaaleconomische groepen. Het percentage mensen met ernstig overgewicht neemt tot 2040 meer toe onder mensen met een lage sociaaleconomische positie. In 2040 is de levensverwachting nog steeds het laagst in een aantal grote steden en krimpgebieden.
Inmiddels maakt meer dan de helft van de Nederlandse gemeenten deel uit van de JOGG-beweging. Ook werken we samen met diverse landelijke partners.
Een overzicht van alle JOGG-gemeenten en partners vind je bij Werknet.
Waar werken we naartoe?
Eind 2018 heeft JOGG samen met meer dan zeventig partijen het Nationaal Preventieakkoord ondertekend.
Om samen roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik aan te pakken. Met elkaar is de ambitie uitgesproken om in 2040 het overgewicht- en obesitasniveau terug te brengen naar het niveau van 1995.
JOGG wil dat alle kinderen en jongeren in Nederland opgroeien in een gezonde leefomgeving met aandacht voor gezonde voeding, voldoende bewegen, ontspanning en slaap. En we nemen met al onze landelijke en lokale werkzaamheden medeverantwoordelijkheid voor deze doelstelling vanuit de visie dat een gezonde toekomst begint bij een gezonde jeugd.
Onze ambitie is het gezonder maken van de leefomgeving in alle gemeenten in Nederland door middel van een integrale aanpak en daardoor het realiseren van een stijging in de ontwikkeling van gezond gewicht bij kinderen.
Podcast: De pizzakoerier in de pauze
De pizzakoerier bezorgt op het schoolplein. Na het sporten lekker een patatje. We zitten urenlang stil achter ons scherm, zonder te bewegen…
Geen wonder dat overgewicht inmiddels een chronische pandemie wordt. Dat betekent dat we anders - gezonder - moeten gaan leven. De coronapandemie maakt ons dat nog eens extra duidelijk. Maar, hoe doen we dat? Wie moeten het doen, en waar beginnen we?
Leefstijltransitie hoog op de agenda
In deze 5-delige podcastserie gaat JOGG samen met programmamaker Sytske Jellema op zoek naar antwoorden. Gezonder kunnen leven? Dat gaat iedereen aan. En gaat verder dan de zorg. Daarom spreken wij in deze podcast geen zorgprofessionals maar denkers uit een heel andere hoek. Zij delen hun vaak niet-voor de hand liggende visie. Zo spreken we een politicus, futuroloog/econoom, gedragseconome, gastronomisch futuroloog én kunstenares. Wat is er volgens hen nodig om gezond gewoon te maken? En, hoe houden we samen de #leefstijltransitie hoog op de agenda?
Beluister nu de eerste vijf edities:
'In de toekomst kijken zónder glazen bol' met econoom en futuroloog Peter van der Wel
'Zelf maken: dé sleutel tot verandering' met Claudy Jongstra kunstenares
'Maak kookles net zo belangrijk als taal en rekenen' met gastronomisch futuroloog Katinka Versendaal