Het jaar waarin Covid-19 het belang van een gezonde leefstijl benadrukte en
Jongeren Op Gezond Gewicht verder ging als JOGG - Gezonde Jeugd, Gezonde Toekomst
Voorwoord
Werken aan onze doelstellingen werd in 2020 uitdagender
In het jaar 2020 werd de kwetsbaarheid van individu én maatschappij scherp blootgelegd. Het coronavirus benadrukte het belang van een gezonde leefstijl; die maakt ons zowel fysiek als mentaal weerbaarder. Maar hoe kunnen we gezond leven, als de gezonde keuze nu vaak nog niet de makkelijkste is?
Iedere dag werken wij met ons werknet van gemeenten, maatschappelijke partners en bedrijven aan het gezonder maken van de leefomgeving van kinderen en jongeren. Want een gezonde toekomst, begint bij een gezonde jeugd. Met de integrale JOGG-aanpak zetten we domeinoverstijgend in op een verandering in beleid. Beleid dat er uiteindelijk toe moet leiden dat de gezonde keuze de makkelijkste wordt. Dit noemen we de leefstijltransitie.
Werken aan onze doelstellingen werd in 2020 uitdagender; de coronamaatregelen hadden aanzienlijke, negatieve gevolgen voor de leefstijl van kinderen en jongeren. Ook gingen veel partijen uit het JOGG-werknet, zoals gemeenten, het bedrijfsleven, scholen en sportverenigingen (deels) dicht, hadden ze andere prioriteiten en te maken met de financiële gevolgen van de coronamaatregelen.
Ondanks alles bleef het JOGG-werknet groeien. Het was bewonderingswaardig om te zien hoe alle professionals in dat werknet, de lokale en landelijke organisaties en de eigen organisatie, zich niet uit het veld lieten slaan. Dat we online oplossingen vonden om toch bij elkaar te kunnen komen, kennis te delen, beleid vorm te geven en lokaal activiteiten te organiseren om aandacht te vragen voor een gezonde toekomst. Vanuit de landelijke organisatie hebben we ons ingezet om de JOGG-infrastructuur, die we zo zorgvuldig samen hebben opgebouwd, zo goed mogelijk te beschermen en in stand te houden. Zo verstuurden we extra nieuwsbrieven om in te spelen op de coronamaatregelen, impact en ook kansen. Begrip en compassie voor de situatie waar ons werknet zich in bevond stond daarbij centraal.
Al met al kijken we terug op een jaar van stappen zetten. En naast de negatieve effecten, zoals vertraging in de lokale uitvoering, bracht de coronapandemie ook meer aandacht voor preventie en een gezonde leefstijl met zich mee. We zijn er nog niet, maar kijken vol goede moed naar de toekomst. Samen maken we gezond gewoon.
Marjon Bachra, directeur JOGG
Doelstellingen
Samen maken we gezond gewoon
Sinds de start in 2010 is JOGG de aanjager en verbinder van een groeiend ‘werknet’. Een werknet dat uitgaat van een integrale aanpak op beleidsniveau, uitvoerend niveau en op wijkniveau. Een werknet dat in de praktijk de omgeving waarin kinderen opgroeien duurzaam gezonder maakt. Dit is de JOGG-aanpak.
Samen met ons werknet zorgen we dat in 2025:
- In alle gemeenten in Nederland de sociale en fysieke leefomgeving gezonder wordt gemaakt door middel van een aanpak op alle beleidsniveaus, binnen alle beleidsterreinen, lokaal, en met alle betrokkenen van bedrijfsleven tot kinderen, jongeren en hun ouders/verzorgers.
- Dat daardoor meer kinderen en jongeren opgroeien in een gezonde omgeving met een gezonde leefstijl.
- Dat daarmee een stijging in de ontwikkeling van gezond gewicht bij kinderen en jongeren wordt gerealiseerd.
JOGG-werknet
Een groeiend werknet van gemeenten, maatschappelijke organisaties en bedrijven dat werkt aan een gezondere leefomgeving.
Alle aan ons verbonden partijen gaan concreet aan het werk om de omgeving gezonder te maken, daarom spreken we van een ‘werknet’. Dat doen we niet alleen met de gemeenten die zich bij het JOGG-werknet hebben aangesloten, maar met de hele gemeenschap.
Samen met ons JOGG-werknet zorgen we voor een JOGG-beweging. Door met uiteenlopende partijen, domeinoverstijgend te werken aan een gezondere leefomgeving, komen we steeds een stapje dichterbij een samenleving waarin gezond kunnen leven het uitgangspunt is.
Eind 2020 maakten 174 gemeenten onderdeel uit van het JOGG-werknet. Sittard-Geleen besloot zelfs om JOGG-gemeente te worden voor onbepaalde tijd. Een forse stijging ten opzichte van 143 gemeenten die in 2019 werkten met de JOGG-aanpak. Daarmee had JOGG in 2020 een potentieel bereik van 1.349.505 kinderen en jongeren (0 t/m 19 jaar)*. In december 2020 communiceerde de staatssecretaris van VWS dat gemeenten niet langer een bijdrage aan JOGG hoeven te betalen voor deelname en ondersteuning. Het afschaffen van deze fee zorgde in 2020 al voor extra belangstelling. Naar verwachting zal zich dit in 2021 voortzetten.
Naast de JOGG-gemeenten hebben we landelijke maatschappelijke partners, die in ons partnerplatform samenkomen, en kennispartners voor kennisdeling en advies. Ook zijn we voor kennisbevordering verbonden aan de wetenschap en met de vele organisaties via het Nationaal Preventieakkoord. Daarnaast werken we samen met het bedrijfsleven omdat bedrijven grote impact hebben op de leefomgeving waarin kinderen en jongeren opgroeien. In 2020 had JOGG in totaal 3 kennispartners, 23 maatschappelijke partners, 4 partners voor Kind naar Gezonder Gewicht (RIVM, NcJ, NJi en C4O) en 14 bedrijfspartners.
*CBS 2020, bewerking en analyse: Mulier Instituut
In ons partnerplatform werken we samen met relevante maatschappelijke, branche- en koepelorganisaties. Zij hebben zich verbonden, elk vanuit de eigen verantwoordelijkheid, aan het realiseren van de ambitie en doelstellingen van JOGG. Partners in het partnerplatform hebben een statutair adviesrecht en verklaren zich bereid om in samenwerking met JOGG mee te werken aan het realiseren van een gezondere leefomgeving. Vanwege die inzet heeft JOGG besloten dat voor de periode 2020-2025 partners van het partnerplatform al een belangrijke bijdrage in natura leveren, en daarom een financiële bijdrage minder passend is.
Ook het bedrijfsleven speelt een grote rol in de omgeving van kinderen en jongeren. Wij werken daarom samen met bedrijven om zowel op landelijk als op lokaal niveau een structurele bijdrage te leveren aan een gezondere leefomgeving voor kinderen en jongeren. Bij een partnership tussen een bedrijfspartner en JOGG spannen beiden zich in om de gemeenschappelijk gestelde doelen te behalen, door een optimale afstemming van elkaars kwaliteiten en belangen.
Advies en ondersteuning
Een lokale aanpak met landelijke ondersteuning
JOGG-gemeenten werken met de JOGG-aanpak aan het gezonder maken van de leefomgeving. Het lokale werknet zorgt ervoor dat gezonde leefstijl voor kinderen en jongeren op de agenda staat van alle betrokkenen. De landelijke JOGG-organisatie biedt daarbij advies en ondersteuning op maat.
JOGG-gemeenten ontvangen advies en ondersteuning vanuit JOGG door 12 adviseurs (persoonlijk aanspreekpunt en advies), 4 regio-coördinatoren (persoonlijk aanspreekpunt en advies in een aantal regio’s), 15 coaches (hulp bij opzet van de implementatie) en 15 experts (specifieke hulp op de voorwaarden van de JOGG-aanpak).
In 2020 organiseerden we 23 trainingen voor professionals in het lokale werknet. Het bestaande aanbod werd succesvol omgezet in een digitaal aanbod. In februari 2020 vond één JOGG-NLvitaal bijeenkomst live plaats, gedurende de rest van het jaar zijn er drie bijeenkomsten online georganiseerd.
JOGG stimuleert regionale samenwerking en verkent mogelijkheden om hiermee de impact van de JOGG-aanpak te vergroten, en kennis en eigenaarschap in de regio te borgen. In 2020 hebben we meer ingezet op regionale ondersteuning van implementatie van voorwaarden.
Van ons werknet verwachten we dat 'practice what you preach' het uitgangspunt is. Voor JOGG-gemeenten betekent dit onder andere een Gezonde Werkvloer in het gemeentehuis. In 2020 zijn de voorbereidingen getroffen voor de ambitie 'Gezonder voedingsaanbod in het gemeentehuis', een samenwerking tussen JOGG, het Voedingscentrum, cateraars en de VNG.
Gezonde omgeving
We richten ons op het gezonder maken van de mentale en fysieke leefomgeving van kinderen en jongeren.
Naast de omgevingen Sport, School, Werk en Vrije Tijd waar JOGG al langer aan werkt, heeft JOGG in 2020 verkend op welke manier andere omgevingen waar kinderen en jongeren zich bevinden gezonder gemaakt kunnen worden. In de omgevingen Buurt en Media zijn inmiddels (verkennende) werkzaamheden verricht. De omgeving Thuis zit nog in een verkennende fase.
In 2020 is gestart met het vormgeven van de omgeving Buurt. Ieder kind moet kunnen opgroeien in een fijne buurt waar je zorgeloos kan bewegen en spelen en waar niet overal verleiding naar (ongezond) is. In deze omgeving leggen we de verbinding tussen leefstijl een het beleidsterrein ruimtelijke ordening. Met de werkwijze JOGG-teamfit zetten we in op een programma voor gezondere buurtlocaties. In 2020:
- Is het programma opgezet voor gezondere buurtlocaties (buurt- en wijkcentra, speeltuinen, kinderboerderijen) en gewerkt aan de positionering van JOGG in de omgeving Buurt. Er is een uitgebreide inventarisatie gedaan naar voedingsaanbod bij buurtlocaties.
- Zijn twee nieuwe partners, branchevereniging Spelen & Bewegen en Ballast Nedam gebiedsontwikkeling, aan JOGG verbonden. Zij kunnen al bij de start van gebiedsontwikkeling een belangrijke bijdrage leveren aan gezondere buurten.
- Hebben we met samenwerkingspartners Jantje Beton en IVN Natuureducatie gewerkt aan een concept om 50 gezonde buurten te realiseren. Spelen, groen, ontmoeten en (kinder)participatie staan hierin centraal. In 2021 wordt er gestart met de werving van deze buurten.
Binnen de omgeving School en Opvang werken we al langere tijd aan een gezonder voedingsaanbod en meer beweegactiviteiten op school en de opvang. In 2020:
- Hebben we extra ingezet op samenwerking met de landelijke programma’s Gezonde School, Gezonde Kinderopvang en Jong Leren Eten. Zowel op landelijk niveau tussen de programmateams van de betreffende programma’s, als op lokaal niveau tussen de JOGG-regisseurs, de adviseurs van Gezonde School, de makelaars van Jong Leren Eten en de Schoolkantine Brigadiers.
- Is er een nieuw Akkoord Gezonde Voeding op Scholen 2021-2025 getekend en is dit akkoord gegroeid naar 35 deelnemers met een bereik van ongeveer zevenhonderd vo- en mbo-scholen. Het Akkoord is een initiatief van JOGG in samenwerking met het Voedingscentrum. Alle aangesloten partijen leveren een belangrijke bijdrage aan het stimuleren tot een gezondere keuze van eten en drinken op scholen.
- Zijn we samen met Gezonde School de uitvoerder geweest van de door het ministerie van VWS gefinancierde subsidieregeling watertappunten voor scholen. In twee rondes hebben meer dan 1.000 po-, vo- en mbo-scholen zich aangemeld voor de regeling. Lokaal hebben JOGG-teams en Gezonde School-adviseurs ondersteuning geboden aan scholen door onder andere te helpen bij de plaatsing en op zoek te gaan naar cofinanciering.
- Stimuleerden we de beweeginterventie The Daily Mile met succes: eind 2020 zijn er in Nederland meer dan vijfhonderd scholen met in totaal meer dan 48.000 leerlingen, geregistreerd die meedoen aan The Daily Mile.
- Zijn we gestart met een pilot om de eetomgeving in en rondom vo- en mbo-scholen gezonder te maken. JOGG-gemeenten Katwijk, Alkmaar en Lelystad gebruiken hiervoor het Raamwerk Eetomgeving. Er wordt ingezet op het gemeentelijk instrumentarium, de voedselaanbieders rondom scholen en op de scholen en leerlingen zelf. De pilot is een samenwerking met de WUR, de VU, het Voedingscentrum en Greendish.
Binnen de omgeving sport maken we met de werkwijze Team:Fit het voedingsaanbod in sportkantines en horeca van sportaccommodaties gezonder. Daarnaast is er aandacht voor een rookvrij sportterrein en verantwoord alcoholgebruik. Bij sportevenementen gaan we voor een gezonder voedingsaanbod en gezondere sportsponsoring. Binnen de omgeving Sport werken we samen met onder andere NOC*NSF, sportbonden, verenigingen en gemeenten. In 2020:
- Waren door de coronapandemie sportkantines vanaf maart tot juli dicht en vervolgens weer vanaf eind september. Het thema ‘gezondere sportomgeving’ stond hierdoor minder hoog op de agenda bij de sportlocaties. Dit heeft ervoor gezorgd dat dat er relatief weinig nieuwe instroom is. Toch is het aantal sportlocaties aangesloten bij Team:Fit in 2020 gegroeid. Van 1.663 in 2019 naar 1.805 in 2020.
- Hebben we in samenwerking met het Voedingscentrum, NOC*NSF en Gezondheidsfondsen voor Rookvrij, toegewerkt naar de integratie van de drie thema’s: gezonder voedingsaanbod, rookvrije sportterreinen en verantwoord alcoholbeleid. Met succes: we kunnen nu spreken van een integrale aanpak om sportlocaties aan de slag te laten gaan en te begeleiden richting een gezondere sportomgeving.
- Hebben we invulling gegeven aan de samenwerking met meerdere Betaald Voetbal Organisaties (BVO’s), zoals FC Utrecht. BVO’s kunnen een belangrijk bijdrage leveren aan het behalen van de doelstellingen voor een gezondere sportomgeving en de omgeving: zowel naar de wijk als naar bezoekers en amateurverenigingen die aan hen verbonden zijn.
Binnen de omgeving Vrije Tijd werken we, met het initiatief Gezond Uit, samen met dagattracties aan een gezonder voedingsaanbod tijdens een dagje uit. In 2020:
- Is de betrokkenheid van dagattracties bij Gezond Uit groot gebleven, ondanks dat zij hard door de coronacrisis werden getroffen. We hebben een gezamenlijke ambitie geformuleerd, die inmiddels door 14 dagattracties is getekend. Samen met de dagattracties en het Voedingscentrum hebben we een voor deze specifieke praktijk toepasbare checklist gemaakt, die wordt ingezet met ondersteuning van Team:Fit coaches.
- Heeft een onderzoek onder bezoekers van dagattracties ons meer inzicht gegeven in hun behoeften en hoe het voor hen makkelijker kan worden gemaakt om voor gezond eten en drinken te kiezen. De resultaten uit dit onderzoek gebruiken we ook om dagattracties te overtuigen om zich aan te sluiten bij Gezond Uit.
Binnen de omgeving Werk zetten we in op een gezonde werkvloer bij werkgevers met veel jongeren in dienst, mbo-instellingen, en hun netwerk, om mbo-studenten op de werkvloer van het leerbedrijf te laten ervaren wat een gezonde leefstijl is. In 2020:
- Hebben we onderzocht wat werkende jongeren belangrijk vinden als het gaat om een gezonde werkvloer. Ook hebben we de meest favoriete bijbaanwerkgevers uit levensmiddelenbranche (CBL) bijeengebracht om een gezonde leefstijl voor werkende jongeren met elkaar te bespreken. Dit wordt in 2021 voortgezet.
- Is een verkenning gestart naar waar we als JOGG van meerwaarde kunnen zijn op het mbo. Mbo-studenten combineren werken en leren. We hebben het onderzoek 'de gezonde mbo-student heeft de toekomst-fit for the job’ voorbereid, in 2021 zal dit worden uitgevoerd.
Binnen de omgeving Media richt JOGG zich op sociale media, streamingsdiensten en gaming. Deze media kunnen bijdragen aan het stimuleren van een gezonde leefstijl. Door de coronapandemie is de schermtijd onder jongeren sterk toegenomen en daarmee de noodzaak om hiervoor aandacht te vragen.
In 2020 is voor de omgeving Media een programmaplan 2021-2025 geschreven, mede aan de hand van gesprekken met experts uit de wetenschap, het beleid en de praktijk, nieuwsberichten in de media, interviews onder JOGG-gemeenten en gesprekken met kinderen en ouders. Op basis van de inzichten willen we ons in 2021 richten op een gezamenlijke ambitie voor content creators en mediawijsheid voor kinderen, ouders en professionals in JOGG-gemeenten.
In 2019 en 2020 is JOGG gestart met een verkenning om ook activiteiten in de omgeving Thuis vorm te geven.
Kind naar Gezonder Gewicht
Binnen de JOGG-aanpak biedt JOGG ook de methodiek Kind naar Gezonder Gewicht, waarmee wordt ingezet op passende ondersteuning en zorg voor kinderen en jongeren met overgewicht of obesitas.
Tot 2020 stond Kind naar Gezonder Gewicht bekend als ‘landelijk model ketenaanpak voor kinderen met overgewicht en obesitas'. Dit ‘landelijk model ketenaanpak voor kinderen met overgewicht en obesitas’ (in 2018 ontwikkeld en uitgegeven door Care for Obesity, een project van de Vrije Universiteit Amsterdam) is de basis voor de werkwijze Kind naar Gezonder Gewicht en biedt gemeenten een handreiking bij het organiseren van deze werkwijze lokaal.
Vanuit de Stuurgroep Kind naar Gezonder Gewicht is in 2020 besloten dat JOGG de trekker wordt van de aanpak, en daarmee verantwoordelijk is voor de lokale implementatie en het aansluiten en begeleiden van gemeenten. Om die reden is er binnen de JOGG-organisatie een traject gestart, dat doorloopt in 2021, om Kind naar Gezonder Gewicht te integreren binnen de JOGG-aanpak.
JOGG heeft in 2020 samen met het NJi, NCJ, RIVM en de VU/C4O (tezamen de coalitie Kind naar Gezonder Gewicht) uitvoering gegeven aan de activiteiten van Kind naar Gezonder Gewicht, gericht op onderstaande hoofddoelen.
Eind 2020 waren 30 gemeenten aan de slag met Kind naar Gezonder Gewicht. De eerste 8 gemeenten bevinden zich in de fase van borging van de aanpak, de overige gemeenten zijn veelal nog bezig met het opzetten van een netwerkstructuur, de verbinding maken tussen het medisch en sociaal domein en het opleiden van een centrale zorgverlener.
De JOGG-organisatie hebben we voorbereid om de implementatie van Kind naar Gezonder Gewicht binnen de JOGG-aanpak deel te laten uitmaken. Dit omvatte een leertraject voor JOGG-adviseurs en relatiemanagers om gemeenten te ondersteunen bij de aanpak Kind naar Gezonder Gewicht. Vanuit Kind naar Gezonder Gewicht is meegewerkt aan nieuwe gezamenlijke multidisciplinaire richtlijn voor overgewicht en obesitas voor kinderen en volwassenen.
In 2020 is gestart met het creëren van een tool om de brede anamnese beter af te kunnen nemen. Ook is gewerkt aan een tool om de kwaliteit van leven beter te kunnen meten en te bespreken met kind en gezin. Tevens is gestart met het opstellen van een set van indicatoren, om lokale monitoring en evaluatie eenvoudiger te maken.
Communicatie
Landelijke aandacht voor de JOGG-beweging
Ter ondersteuning van de lokale activiteiten van de programma’s en projecten, verricht JOGG ook een aantal landelijke activiteiten. Hieronder vallen communicatie en marketing, de samenwerking met publieke en private partijen, internationale werkzaamheden en monitoring & evaluatie.
De landelijke communicatieafdeling werkt naast de corporate en interne communicatie aan alle projecten en programma’s van JOGG. Ook houdt het communicatieteam zicht op wat er maatschappelijk speelt, bijvoorbeeld op het gebied van gezondheidspreventie (waaronder voeding en bewegen), gemeentebeleid en multidisciplinair en domeinoverstijgend werken.
Naast de eigen berichtgeving was er voor JOGG in 2020 zowel landelijke als regionale en lokale media-aandacht. Zo was er aandacht voor JOGG via BNR/Radio 1/NOS/RTL Nieuws.
In 2019 hebben we op basis van onderzoek onder ons werknet, een nieuwe identiteit ontwikkeld. Uit het onderzoek bleek dat JOGG als een heel sterk merk wordt gezien. Een veel gehoord kritiekpunt was echter dat de naam ‘Jongeren Op Gezond Gewicht’ soms beperkend werkt en soms als stigmatiserend wordt ervaren, terwijl we juist niet de indruk willen wekken dat er iets mis is met kinderen met overgewicht. Daarnaast beschreef ‘Jongeren Op Gezond Gewicht’ onvoldoende wat voor mooi werk er landelijk en lokaal allemaal wordt verricht. Vaak breder dan alleen een focus op overgewicht en soms ook gericht op andere doelgroepen. Ook lijkt de naam te gaan over de groep kinderen en jongeren met overgewicht, terwijl de JOGG-aanpak een preventieve aanpak is, gericht op álle kinderen en jongeren.
Omdat JOGG een sterk merk is hebben we besloten om met de afkorting JOGG te blijven werken. Met de toevoeging ‘Gezonde Jeugd, Gezonde toekomst’ leggen we uit waar we het voor doen; we bouwen met zijn allen aan een gezonde toekomst. In het ‘nieuwe’ JOGG-verhaal is de focus gelegd op het gezonder maken van de omgeving van kinderen en jongeren.
In 2020 is de corporate communicatie aangepast aan de Meerjarenstrategie 2020-2025. Het ‘nieuwe’ JOGG-verhaal is in 2020 actief overgedragen aan de JOGG-organisatie en ons werknet (gemeenten, maatschappelijke organisaties, bedrijven en kennisinstellingen). Het nieuwe beeldmerk en de nieuwe uitstraling is doorgevoerd in alle middelen.
Uit onderzoek van I-research, in opdracht van JOGG, bleek dat de impact van de coronamaatregelen op kinderen en jongeren zeer groot was. Ze aten ongezonder, bewogen minder en ervoeren meer stress. Toen maatregelen minder streng werden hebben meer dan 140 gemeenten en organisaties gehoor gegeven aan de oproep van JOGG om onder het motto “De zomer van de gezonde jeugd” zoveel mogelijk activiteiten voor kinderen en jongeren te organiseren om de impact van de coronacrisis voor hen te verzachten (zie afbeelding 3). Duizenden kinderen en jongeren beleefden ondanks coronamaatregelen een #topzomer. De zomer van de gezonde jeugd bracht tevens extra zichtbaarheid voor JOGG in de pers met zich mee.
De coronamaatregelen maakten het meer thuis bewegen en het belang van een gezond leefstijl tot een kans. JOGG heeft daarom met Juvat, JOGG-ambassadeur, een videoreeks met een beweegchallenge voor thuis opgenomen en beschikbaar gesteld op YouTube. #beweegthuis. Een speciaal Instagram account: Trainen met Juvat met dans, work-outs en challenges heeft de jeugd (en hun ouders of verzorgers) extra in beweging gezet.
JOGG-ambassadeur Ingrid Jansen kwam extra in actie tijdens de tweede lockdown met een ‘Tik Tok- challenge’ en ‘Voedingsquiz’. Zij inspireerde JOGG-professionals van alle lokale JOGG-teams bij het organiseren van lokale activiteiten voor de jeugd in de decembermaand.
Diverse ambassadeurs maakten deel uit van de kick-off van de Zomer van de Gezonde Jeugd en leverden een lokale bijdrage gedurende de Zomerperiode. Prins Pieter-Christiaan van Oranje, opende het internationale Webinar van Youth Health Community eind 2020 over de impact van coronamaatregelen op onze jongeren.
Om goed op de hoogte te zijn van wat er over ons werkveld in de politiek speelt, volgde we de informatiestromen in de nieuwsmedia, uit beleidsstukken en politieke besluitvorming. De politieke stakeholders van JOGG zijn in kaart gebracht met een stakeholderanalyse en ook de voor JOGG relevante standpunten van alle politieke partijen hebben we op een rij gezet. We hebben, wanneer de politieke agenda daarom vroeg, partijen geïnformeerd over de standpunten en/of werkwijze van JOGG.
In de aanloop van de verkiezingen en een nieuwe kabinetsperiode hebben we ons werknet en de JOGG-aanpak onder de aandacht gebracht van politieke partijen, (kandidaat-)Kamerleden en onderhandelaars voor een nieuwe coalitie.
We stuurden een position paper naar de programmacommissies van alle politieke partijen en leverden desgevraagd input voor amendementen op conceptverkiezingsprogramma's. Dit heeft ertoe geleid dat preventie, de onmisbare rol die de gemeente hierin heeft, en in sommige gevallen zelfs expliciet de JOGG-aanpak, opgenomen zijn in een aantal verkiezingsprogramma’s.
Expertise
Kennis en vaardigheden genereren en ontsluiten
JOGG is de verbinder en het kompas van iedereen die mee wil werken aan een samenleving waarin ieder kind gezond opgroeit. We delen en verrijken onze visie en aanpak voor het creëren van een gezondere omgeving. We genereren en ontsluiten samen met ons werknet kennis en vaardigheden.
In 2020 is een multidisciplinair team, gecoördineerd door het Mulier Instituut, gestart met een praktijkgericht onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek (4 jaar) naar de JOGG-aanpak. Het hoofddoel van dit onderzoek is om te evalueren wat de opbrengsten en werkzame elementen zijn van de lokale JOGG-aanpak op de integrale werkwijze, de omgeving, de leefstijl en het gewicht van kinderen en jongeren in JOGG-gemeenten.
De WAC geeft objectief advies over de verbetering van de inspanningen van JOGG op het gebied van monitoring en evaluatie en adviseert op verzoek van het bestuur ten aanzien van de programma’s van JOGG. In 2020 hebben zij JOGG geadviseerd over het onderzoek van het RIVM naar het percentage overgewicht in JOGG-buurten en voor de opzet van het promotieonderzoek.
Het coronavirus zelf lijkt namelijk weinig effect te hebben op kinderen, maar de impact van de coronamaatregelen op kinderen is wél groot. I-research bracht daarom voor ons in kaart wat de effecten zijn van de coronamaatregelen op kinderen.
Lysias Advies is in 2020 een onderzoek gestart naar de waarden en impact van het landelijk JOGG-werknet. JOGG is de linking pin tussen de lokale praktijk en landelijk opererende organisaties, publiek en privaat. Deze samenhang maakt de lokale JOGG-aanpak uniek en meer dan een programma (een verzameling van tijdelijke inspanningen). We hadden daarom behoefte aan een beeld van de impact en waarde van de beweging die door het werknet gezamenlijk op gang wordt gebracht.
I-research is eind 2020 gestart met het in kaart brengen van de effecten van een (on)gezonde leefstijl of gezondheid (van kinderen) op andere domeinen, zoals ruimtelijke ordening, onderwijs of openbare orde globaal. Hierbij moet gedacht worden aan de negatieve en positieve gevolgen van een (on)gezonde leefstijl voor domeinen waar JOGG mee wil samenwerken.
JOGG is gevraagd om aan te sluiten bij het Kennisplatform Preventie van VWS. In juni is de eerste Kennisagenda Preventie ‘Samen Gezond Leven’ opgesteld en aangeboden aan staatsecretaris Blokhuis. Deze Kennisagenda wordt jaarlijks geactualiseerd.
Monitoring en Evaluatie
Monitoring en evaluatie van de JOGG-beweging
Naast lokale monitoring en evaluatie van de JOGG-aanpak in gemeenten, monitoren en evalueren we ook onze landelijke doelstellingen. Over 2020 kunnen we het volgende zeggen:
- Sinds 2015 berekent het Mulier Instituut jaarlijks ons potentiële bereik. Het Mulier instituut berekende op basis van cijfers van het CBS dat in december 2020 het potentieel bereik van kinderen en jongeren (0 t/m 19 jaar) in JOGG-wijken 1.349.505 is. Dit getal geeft het aantal kinderen en jongeren weer die woonachtig zijn in de JOGG-wijken. Maar er zijn meer manieren waarop we kinderen en jongeren bereiken. Zoals jeugdleden van Team:Fit-verenigingen uit niet-JOGG-gemeenten, Kinderen en jongeren die The Daily Mile lopen in niet-JOGG-gemeenten of Kinderen bereikt via Kind naar Gezonder Gewicht in JOGG- en niet JOGG-gemeenten.
- Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) concludeert op basis van een onderzoek naar de invloed van de JOGG-aanpak op het overgewicht en beweeggedrag bij kinderen en jongeren tussen de 2 en 19 jaar, dat in buurten waar de JOGG -aanpak al vier jaar bestaat, het gemeten percentage kinderen en jongeren met overgewicht 9 procent lager ligt dan in andere buurten zonder die aanpak.
Internationaal
Met de Youth Health Community verbinden we community-based programma’s van over de hele wereld die werken aan preventie van overgewicht bij kinderen en jongeren.
Begin 2020 heeft JOGG de digitale leeromgeving Youth Health Community gelanceerd. Youth Health Community is voortgekomen uit het voormalige EPODE International Network en brengt community-based programma's uit verschillende landen samen. In de zomer van 2020 hebben we een online meeting georganiseerd voor de internationale YHC-achterban over de impact van de corona maatregelen op het welzijn en de leefstijl van kinderen. Over dit onderwerp organiseerden we in november tevens een webinar met 200 deelnemers uit meer dan 30 landen en aansluiting van belangrijke internationale organisaties (ISCA, EASO, UNICEF). Dit webinar was aanleiding voor JOGG/YHC om een internationaal persbericht en call to action ‘Give the lifestyle and well-being of our children the highest priority' te verspreiden.
Verder heeft JOGG de samenwerking met IJsland over de inzet van elementen van de JOGG-aanpak ter verbetering van hun Health Promoting Communities aanpak in 2020 afgerond.
Organisatie
JOGG ondersteunt gemeenten bij het implementeren van de JOGG-aanpak met adviseurs, experts, middelen en kennis.
Het landelijke JOGG-team bestaat uit denkers en doeners, verbinders en samenwerkers, adviseurs en kennisdelers. We werken met ruim 40 vaste medewerkers en een pool van flexibel inzetbare externe medewerkers. We staan midden in de samenleving en hechten veel waarde aan inclusie en diversiteit.
JOGG kent een governancestructuur van een eenhoofdig bestuur met een raad van toezicht. De raad van toezicht hecht eraan om jonge potentiële toezichthouders ervaring op te laten doen en stelt hiervoor een positie ter beschikking voor steeds twee jaar. Directeur-bestuurder: Marjon Bachra
Raad van toezicht 2020: Paul Depla (voorzitter), Tom Oostrom, Erik Lenselink, Nicole Teeuwen,
Araya Sumter, Jonneke Reichert
Het managementteam bestaat uit drie MT-leden met de volgende portefeuilles: Implementatie JOGG-aanpak & Acquisitie JOGG-gemeenten, Gezonde Omgeving & PPS en Strategie, Communicatie & Expertise.
In 2020 was de omvang van het personeelsbestand 36,23 fte dit komt neer op 41 medewerkers. Daarnaast heeft de organisatie een flexibele schil van ruim vijftig mensen die we extern inhuren voor de JOGG-aanpak.
Vitaliteit is een speerpunt van ons HR-beleid. Door de coronacrisis is aandacht voor het mentale aspect van vitaliteit nog belangrijker geworden. In 2020 hebben we hier meer aandacht aan besteed, onder andere door:
- coaching in het werken in coronatijd voor wie daar behoefte aan had;
- een inspiratiesessie over mentale aspecten van thuiswerken door ambassadeur Herre Zonderland;
sessies met het MT over leidinggeven op afstand; - praktische tips vanuit het vitaliteitsteam.
Er is aandacht geweest voor het fysieke aspect van vitaliteit door onder andere:
- het aanbieden van thuiswerkplekonderzoeken door de arbodienst en indien nodig het regelen van voorzieningen voor de thuiswerkplek;
- preventieve onderzoeken door de bedrijfsarts bij (dreigende) fysieke klachten als gevolg van thuiswerken;
- initiatieven vanuit het vitaliteitsteam en vanuit de medewerkers zelf om elkaar te stimuleren fysiek actief te blijven.
We hebben met alle medewerkers nagedacht over de manier van werken na de coronacrisis. We hebben daarin een modus gevonden tussen enerzijds de efficiëntie, balans werk-privé en andere voordelen van regelmatiger thuiswerken, en anderzijds de behoefte elkaar fysiek te ontmoeten om verbinding en betrokkenheid te blijven behouden.
JOGG streeft een maatschappelijk verantwoord ketenbeheer na met haar partners. JOGG heeft wil een positieve invloed uitoefenen op het sociale beleid en het duurzaam- en gezondheidsbeleid van partners, toeleveranciers en afnemers. Ook in de interne organisatie wordt hier terugkerend aandacht aan besteed.
Het managementteam bespreekt wekelijks de ontwikkelingen binnen de publieke, politieke en private sectoren, alsook de interne aangelegenheden. Er is een risicoanalyse opgesteld waarin de voornaamste risico’s zijn opgenomen en het mogelijk effect op het behalen van de doelstellingen. Het onderdeel financiële instrumenten (artikel 391.3) is niet van toepassing.
Financiën
Financieel overzicht 2020
JOGG ontvangt financiering vanuit het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) (+/- 90% van totale inkomsten) en diverse bedrijfspartners die bij JOGG zijn aangesloten (+/- 5%). Ook ontving JOGG in 2020 nog een bijdrage van gemeenten (+/- 5%). De totale werkelijke ontvangen subsidie in 2020 is ruim 7,9 miljoen euro. Deze is in vergelijking met 2019 met ruim 300 duizend euro toegenomen. Deze stijging komt door de extra impuls vanuit het Nationaal Preventieakkoord.