Coronamaatregelen hebben negatief effect op leefstijl van met name kwetsbare kinderen

Het onderzoeksrapport van iresearch laat zien dat kinderen en jongeren ten tijde van de coronamaatregelen minder bewogen, vaker een beeldscherm gebruikten en dat het sociale leven van kinderen en jongeren achteruitging. Daarnaast hadden de coronamaatregelen invloed op de thuissituatie voor zowel kinderen en jongeren als hun ouders. Hierbij gaat het om positieve gevolgen, zoals elkaar meer zien en het hebben van meer rust, maar ook om negatieve gevolgen, zoals meer spanning en ruzies binnen het gezin.

Impact op de leefomgevingen van kinderen

Om inzicht te krijgen in de impact van de coronamaatregelen op kinderen en jongeren is gebruik gemaakt van wetenschappelijke literatuur, grijze literatuur en observaties vanuit diverse instanties. De inventarisatie is afgebakend door middel van de verschillende leefomgevingen waar JOGG zich op richt (thuis, school/kinderopvang, buurt, sport, vrije tijd, werk en media) en in relatie tot welzijn, weerbaarheid en gezond gewicht. De coronamaatregelen blijken in al deze leefomgevingen een grote impact te hebben op kinderen en jongeren.

In de afgelopen maanden veranderde er veel voor kinderen en jongeren. In de thuissituatie ontstonden meer spanningen en ruzies, maar was soms ook sprake van een sterker familiegevoel. Er werd vaker samen gegeten met het gezin en soms was er sprake van meer grip op het voedingspatroon. Kinderen en jongeren hadden minder lichamelijke beweging en het beeldschermgebruik nam sterk toe. Daarnaast heeft een deel van de jongeren studievertragingen opgelopen, is de werkgelegenheid voor hen afgenomen en was er sprake van meer jeugdoverlast. Op het gebied van welzijn en weerbaarheid werd er bij kinderen en jongeren minder gepest, maar daarentegen was er sprake van meer zorgen, mentale problemen en een verminderd sociaal leven. Tot slot ontbrak een deel van de signalering met betrekking tot een gezonde leefstijl.

Toename aan gewicht en meer ongelijkheid

Als gevolg van deze veranderingen valt bij kinderen en jongeren een toename aan gewicht, door een ongezondere leefstijl gedurende de coronatijd, te verwachten. En de ongelijkheid tussen kinderen neemt waarschijnlijk toe, met grote gevolgen voor de kwetsbare kinderen en jongeren. Deze ongelijkheid komt voornamelijk doordat kwetsbare groepen meer negatieve gevolgen van de coronacrisis ervaren door een daling in inkomen, beperktere toegang tot onderwijs, minder hulp van ouders bij thuisonderwijs en vaker afgelaste behandelingen. Deze gevolgen kunnen weer leiden tot leerachterstanden, slechtere mentale gezondheid en gewichtstoename.

Het eetgedrag, het drinken van water en het slaapgedrag van kinderen en jongeren in Nederland in coronatijd is (nog) onvoldoende onderzocht. JOGG adviseert om op deze gebieden nog nader onderzoek te doen. Daarnaast zou in coronatijd extra in moeten worden gezet op signalering van problemen bij kwetsbare gezinnen, kinderen en jongeren en zou extra hulp moeten worden geboden waar nodig.

Contact houden en sociale activiteiten

De impact van de coronamaatregelen heeft met name impact op kinderen uit kwetsbare gezinnen. Aangezien het onbekend is hoelang de coronaperiode zal duren roept JOGG op om deze gezinnen en kinderen goed in de gaten te blijven houden. Leraren kunnen bijvoorbeeld nadruk leggen op de sociaalemotionele ontwikkelingen van kinderen en jongeren. Tijdens de zomervakantie kunnen professionals en vrijwilligers bij zomerkampen (als deze plaats kunnen vinden gezien de coronamaatregelen) signaleren. Deze sociale activiteiten zullen daarnaast ook bijdragen aan een verhoogde (mentale) welzijn van kinderen, wat kan resulteren in minder eenzaamheid, meer verbondenheid en meer bewegen. Tot slot kunnen JOGG-regisseurs gemeenten aansporen om kwetsbare gezinnen te helpen en hun problemen te signaleren.

Meer weten?

Lees het onderzoeksrapport van iresearch in opdracht van JOGG

Lees ook het nieuwsbericht Onderzoek Maastricht UMC+ bevestigt: coronamaatregelen hebben negatief effect op leefstijl kinderen