“s’ avonds gaan we live op Instagram, dan wordt het laat!”
Van dag en nacht gamen en vlogs kijken tot in de late uren netflixen en live gaan op Instagram. Voor veel jongeren van nu is het dagelijkse kost. Zeker tijdens de coronacrisis is de tijd die zij doorbrengen achter een scherm toegenomen, zo blijkt ook weer uit interviews met jongeren tussen de 12 en 18. JOGG bundelt de krachten met Netwerk Mediawijsheid om de jeugd en hun omgeving meer handvatten te geven voor een gezonde mediabalans.
Toename van schermtijd
De online mediaomgeving is niet meer weg te denken uit de leefwereld van kinderen en jongeren. Tijdens de coronacrisis zijn ze alleen maar meer online gaan doen. Uit eerder onderzoek naar de impact van de coronamaatregelen op de leefstijl van kinderen en jongeren, bleek het schermgebruik met gemiddeld één uur per dag te zijn toegenomen. Afgelopen maand ging Ruigrok NetPanel in opdracht van JOGG in gesprek met 12 jongeren tussen de 12 en 18, uit kwetsbare wijken. Opvallend was daar ook weer het aantal uren dat ze doorbrengen op hun telefoon.
“Vorige week zat ik totaal 61 uur op mijn telefoon. 17 uur daarvan op TikTok. Ik heb 11 uur op Snapchat gezeten, 2 uur en 50 minuten op Instagram en zo nog wel wat meer apps. We hebben er thuis niet echt afspraken over. Ik krijg er wel eens hoofdpijn van.”
- Meisje, 13 jaar
Aansporen tot beweging of een ongezonde leefstijl?
“Scrollen op sociale media, het streamen van video's en opgaan in een gamewereld biedt voordelen. Media kunnen bijvoorbeeld helpen met het onderhouden en het maken van sociale contacten over de hele wereld”, stelt Jasper Oomen, programmanager Media bij JOGG. De online leefwereld biedt volop kansen om alles te leren waar je interesse in hebt op het moment dat het jou uitkomt. “Uit het gebruik van media wordt ook ontspanning gehaald en bovendien kunnen sommige media ook aansporen tot beweging.”
Helaas is dit niet altijd het geval. Het overmatige schermgebruik brengt ook negatieve gevolgen met zich mee. Bij het openen van een app als Instagram of TikTok, word je verleid om daar uren doorheen te scrollen. Hetzelfde geldt voor een spannende game of een goede Netflix serie, je kunt je er heerlijk in verliezen. Zo verdringt het soms actieve bezigheden zoals buitenspelen en sporten. Ook kan het invloed hebben op de hoeveelheid en kwaliteit van slaap.
“Mijn schermtijd daily average is nu 6,5 uur per dag. Vorige week was het 7 uur per dag. Wat ik doe? Wekelijks zit ik bijvoorbeeld 28 uur op social media, 7 uur daarvan is entertainment, dat is uhm.. denk ik YouTube en Netflix.”
- Jongen, 17 jaar
Wat is de juiste media balans?
Er zijn geen standaardregels over wat goed voor je is en wat niet. Waar ligt dan de verantwoordelijkheid over het mediagebruik van de jeugd? “Verantwoord mediagebruik is volgens JOGG een verantwoordelijkheid van zowel de aanbieder als de gebruiker. Streamingsdiensten, sociale media platforms, gamedevelopers maar ook de jongeren zelf en hun omgeving hebben hier een rol in,” aldus Oomen. “In een ideale online mediaomgeving wordt gezonde voeding gepromoot, word je in games uitgedaagd om te bewegen en zorgen streamingdiensten ervoor dat je niet urenlang blijft kijken. En: is af en toe je telefoon uitzetten heel gewoon.”
De eerste stap naar die gezondere mediaomgeving? Dat is wat JOGG betreft het creëren van een sociale omgeving die in staat is om beter te reflecteren op het mediagebruik van de jeugd en hier samen met hen het gesprek over kan voeren. “We zijn ontzettend blij dat dat we hiervoor de kennis van Netwerk Mediawijsheid kunnen inzetten,” zegt Oomen. Door lokale professionals in JOGG-gemeenten kennis en kunde te bieden op het gebied van een gezonde mediabalans, kunnen zij op hun beurt kinderen, jongeren en hun omgeving daar de juiste handvatten voor geven. Dit kan via samenwerkingen met relevante professionals -bibliotheken, consultatiebureaus, de GGD, zorgprofessionals, onderwijs, buurtcentrums.
Vanuit de missie “Iedereen mediawijs” werkt Netwerk Mediawijsheid met meer dan duizend aangesloten organisaties aan een Nederland waarin iedereen mediawijs is – of bezig is dat te worden. Ook Mary Berkhout-Nio, programmadirecteur Netwerk Mediawijsheid, is blij met de samenwerking. “Vooral jongeren ervaren steeds meer druk door sociale media,” stelt ze. “Ze vinden het lastig een gezonde balans te vinden in hun mediagebruik. Dat vinden van een balans, zodat het werkt voor jou en jij niet wordt bewerkt door die technologie, kost moeite en reflectie. Daarvoor heb je mediawijsheid nodig.” De sociale omgeving van de jeugd speelt hierin een belangrijke rol. "JOGG is een mooie aanvulling in het netwerk, als samenwerkingspartner die via de lokale professionals in gemeenten mediawijsheid bij de jeugd onder de aandacht brengt.”
