Jaarverslag 2022

álle jeugd, gezonde jeugd


Voorwoord

Ook 2022 stond voor JOGG weer in het teken van álle jeugd, gezonde jeugd. Door stijgende (gas)prijzen kregen meer gezinnen het moeilijk en daarmee (nog) minder ruimte voor een gezonde leefstijl. Het benadrukte het belang van ons werk en de noodzaak om ervoor te zorgen dat op álle plekken waar kinderen veel komen, gezond leven voor iéder van hen mogelijk, makkelijk en normaal is.

Ongelijk investeren voor een gelijk resultaat 
Om gezondheidsverschillen te verkleinen wordt er in veel JOGG-gemeenten ongelijk geïnvesteerd voor gelijk resultaat. Uit een analyse van het Mulier instituut bleek dat we daardoor met ons werk drie kwart van de kinderen en jongeren (72%) uit buurten met een relatief lage SES score bereiken. In Drenthe en Limburg is dat 100 procent. 

In 2022 zetten we wederom flink in op het o.a. waarmaken van water drinken en bewegen op school, zorgeloos buitenspelen in de buurt, een gezonde snack na het sporten en tijdens een dagje uit. En contentmakers die op social media een gezonde leefstijl laten zien.

Kind naar Gezonder Gewicht
Omdat zowel het creëren van een gezonde omgeving als de zorg rondom overgewicht vragen om integrale, domeinoverstijgende samenwerking, implementeert JOGG sind 2021 de aanpak Kind naar Gezonder Gewicht. In 2022 gingen weer meer gemeenten aan de slag met de aanpak, waarmee ze de sterke verbinding tussen het zorg- en sociaal domein realiseren die nodig is om jongeren met overgewicht en hun gezin duurzaam te ondersteunen.   

Slagvaardige organisatie
Het jaar 2022 stond voor JOGG ook in het teken van organsatieverandering. Met de omvangrijke groei van ons werknet (in 2022 telde het aantal JOGG-gemeenten op tot 212 van de 344 gemeenten in Nederland) hebben we de pioniersfase achter ons gelaten. Om ons werknet zo goed mogelijk te kunnen blijven ondersteunen zijn we daarom gestart met een herontwerp van onze ondersteuningsstructuur die in 2023 uitwerking zal krijgen.

We zijn hard op weg naar een JOGG-werknet waarin we met álle gemeenten samen werken aan een gezonder Nederland en daar ben ik enorm blij mee. Want alleen samen zorgen we ervoor dat íeder kind opgroeit in een maatschappij waarin gezond leven het uitgangspunt is.

Op naar alle jeugd, gezonde jeugd. Op naar een gezonde toekomst.

Marjon Bachra, directeur JOGG 

Doelstellingen

Samen maken we gezond gewoon

Door middel van onze integrale JOGG-aanpak zorgen we er samen met ons werknet - al lerende - voor dat in 2025:

  • In meer gemeenten in Nederland de sociale en fysieke leefomgeving gezonder wordt gemaakt en kinderen met overgewicht of obesitas passende ondersteuning en zorg krijgen.
  • Dat daardoor meer kinderen en jongeren opgroeien in een gezonde omgeving met een gezonde leefstijl.
  • Dat daarmee een stijging in de ontwikkeling van gezond gewicht bij kinderen en jongeren wordt gerealiseerd.

Landelijk en internationaal delen we vanuit JOGG onze opgedane expertise; kennis, vaardigheden en goede voorbeelden.

JOGG-werknet

Een gezonde toekomst in ál het beleid. Lokaal, landelijk en internationaal.

Een gezonde toekomst, begint bij een gezonde jeugd. Willen we een gezonder Nederland dan moeten we zorgen dat alle kinderen en jongeren een gezonde leefstijl als basis meekrijgen. En dat is geen individuele kwestie, maar een maatschappelijke opgave. Want als we willen dat alle kinderen gezond kúnnen leven, moeten we onze maatschappij zo inrichten dat gezond eten, voldoende bewegen en ontspannen voor ieder van hen mogelijk en normaal wordt. 

En om dat voor elkaar te krijgen zijn ‘Grote Mensen’ uit alle domeinen en van alle bestuursniveaus nodig. Van gezondheid tot ruimtelijke ordening. En van schoolbestuur tot Rijksoverheid. Want alleen als we gezondheid meenemen in ál het beleid, is een echte omslag van ongezond naar gezond mogelijk.

Lokaal
Sinds de start van JOGG in 2010 ondersteunen we als kennispartner bestuurders en professionals bij het waarmaken van die gezondere samenleving. Dat doen we door hen samen te brengen, afspraken te maken, hen handelingsperspectief te bieden en te zorgen voor de uitwisseling van kennis en ervaringen.

De focus ligt voor ons op lokaal beleid; in de gemeente, dicht bij het kind. In 2022 bereikten we potentieel 1.686.575 kinderen en jongeren (0 t/m 19 jaar)* en telde het aantal JOGG-gemeenten op tot 212 van de 344 gemeenten in Nederland. In deze gemeenten zorgt een lokaal JOGG-team voor een integrale samenwerking op preventie en jeugd. Ook in 2022 hebben we samengewerkt en op maat ondersteuning geboden aan deze lokale JOGG-teams door onder andere de intensieve inzet van JOGG-ondersteuners (adviseurs, relatiemanagers, regiocoördinatoren, coaches, experts) en ons (online)ondersteuningsaanbod.

Verdiepend op de integrale JOGG-aanpak bieden we lokale professionals handelingsperspectief en hulp om een omslag in de praktijk waar te maken. In 2022 ondersteunden we bijvoorbeeld met de werkwijze JOGG-Teamfit 2071 sportlocaties en 150 buurtlocaties met het gezonder maken van hun voedingsaanbod. En met de aanpak Kind naar Gezonder Gewicht hielpen we 41 gemeenten met het organiseren van passende ondersteuning en zorg voor individuele kinderen met overgewicht of obesitas.


Landelijk en internationaal
Niet alles wat nodig is ligt binnen de mogelijkheden van de gemeenten. Daarom sluiten we op landelijk niveau akkoorden en convenanten met invloedrijke partijen, die lokale verandering mogelijk maken of versnellen.

Daarnaast zorgen we dat het belang van een gezondere samenleving, en de integrale aanpak om dat waar te maken, op de agenda blijft van zowel lokale-, regionale-, landelijke- als Europese- beleidsmakers. Zo hielpen we gemeenten om rondom de Gemeenteraadsverkiezingen 2022 om de integrale aanpak van de ongezonde leefomgeving op te laten nemen in de verkiezingsprogramma's en coalitieakkoorden. En zetten we de eerste stappen richting meer draagvlak voor de leefstijltransitie in Brussel.

* CBS 2021, bewerking en analyse: Mulier Instituut


gemeenten
2 1 2
potentieel bereikte kinderen en jongeren (0 t/m 19 jaar)
1 . 6 8 6 . 5 7 5



Op lokaal, regionaal, landelijk en internationaal niveau zijn er duizendtal partners betrokken bij de leefstijltransitie.


Partnerplatform

In ons partnerplatform werken we samen met relevante maatschappelijke, branche- en koepelorganisaties. Zij hebben zich verbonden, elk vanuit de eigen verantwoordelijkheid, aan het realiseren van de ambitie en doelstellingen van JOGG. Daarnaast heeft het platform een adviesfunctie richting bestuur. De jaarlijkse bijeenkomst vond plaats in januari 2023.

Bedrijfsleven

In 2021 hebben onze PPS-strategie geherdefinieerd naar een meer ‘coalitie-gerichte’ aanpak; JOGG is hiermee aanjager en verbinder van coalities met private en publieke partners die zich inzetten om een gezamenlijk doel in de leefomgeving van kinderen te realiseren. Want door meer partijen aan elkaar te verbinden, kunnen we effectiever inzetten op grote, structurele veranderingen in de leefomgeving. 

Om de meerwaarde van partnerinzet binnen samenwerkingsprojecten meetbaar te maken, is er in 2022 een 'waarde-raamwerk' gerealiseerd. De uitkomsten van dit 'waarde-raamwerk’ bieden voor projecten de mogelijkheid voor monitoring en evaluatie, rapportage en communicatie.


PPS-constructen

In 2022 heeft JOGG samen met Gezonde School, PO Raad, Voedingscentrum, Jeugdfonds Sport en Cultuur en Stichting Gezonde Basisschool van de Toekomst een consortium opgezet om scholen te helpen met gezonde voeding en beweging. We hebben ook een duurzaam financieringsmodel ontwikkeld met Impacting Today om ervoor te zorgen dat gezonde initiatieven op school blijvend zijn. Het project LiFi, dat voortkwam uit een initiatief in Noord-Limburg, werd officieel gestart in 2022. Samen met partners zoals Brightlands Campus Greenport Venlo, acht Noord-Limburgse gemeenten en de provincie Limburg, werkt JOGG aan een duurzaam schoolbeleid gericht op voeding, gedrag en beweging. Daarnaast heeft JOGG intensief samengewerkt met betaald voetbalorganisaties (BVO's).

Gezond Werknet

Van ons werknet verwachten we dat 'practice what you preach' het uitgangspunt is. Voor JOGG-gemeenten en JOGG-samenwerkingspartners betekent dit onder andere aandacht voor een Gezonde Werkvloer in eigen huis. In 2022 werden er wederom verschillende Gezonde Werkvloer inspiratiesessies georganiseerd en vond een online ondertekenmoment plaats van de ambitie ‘Gezonder voedingsaanbod in het gemeentehuizen en provinciehuizen’. Dat zet einde 2022 de teller op 25 gemeenten en 1 provincie die werken aan Overheidsniveau Gezonde Catering.

De ondertekening van de ambitie ‘Gezonder voedingsaanbod in gemeentehuizen en provinciehuizen 2021-2025’ door JOGG, het Voedingscentrum, de provincie Limburg en 12 JOGG-gemeenten.

Advies en ondersteuning

De lokale JOGG-aanpak

Sinds de start van JOGG in 2010, ondersteunen we bestuurders en professionals bij het in beleid en praktijk waarmaken van een gezondere samenleving. Dat doen we door te zorgen voor de uitwisseling van kennis en ervaringen, partijen samen te brengen, afspraken te maken en hen handelingsperspectief te bieden.

Regionale verbinding

Ook in 2022 hebben we weer op maat samengewerkt en ondersteuning geboden aan JOGG-gemeenten en JOGG-regio's door de intensieve inzet van JOGG-ondersteuners (adviseurs, relatiemanagers, regiocoördinatoren, coaches, experts) en het ondersteuningsaanbod. In 2022 is er grote aandacht geweest voor meer uniformiteit in advisering door processen voor startende gemeenten te stroomlijnen en te beschrijven. Door middel van intervisie, inspiratie en uitwisseling is er grote grotere aandacht geweest voor de rolversterking van het JOGG-team, de focus op de uitrol van de aanpak Kind naar Gezonder Gewicht, borging en regionaliseren.

JOGG stimuleert de regionale samenwerking en verkent daarbij mogelijkheden om de impact van de JOGG-aanpak te vergroten. Dit gebeurt door regionale bijeenkomsten en het signaleren van kansen in de regio’s door de adviseurs. Hier wordt proactief invulling aan gegeven door de inzet van de huidige regio-coördinatoren (Drenthe, Friesland, Noord-Veluwe, Groningen, Twente, Zuid-Holland Zuid, Gelderland-Midden, Gelderland-Noord en Zuid-Limburg). In 2022 is de samenwerking met de GGD op regionaal niveau verder uitgebouwd wat geresulteerd heeft in het voornemen tot een aanstelling van een regio-coördinator in Zeeland per 2023.

NLVitaal. Op de foto v.l.n.r.: Chaimae Fadis (student en ambassadeur van de Hockey foundation), Marjon Bachra (Directeur-bestuurder JOGG) en Maarten van Ooijen (staatssecretaris van ministerie Volksgezondheid, Welzijn en Sport)
Versterking van de ondersteuning

Om het groeiende aantal JOGG-gemeenten nu en in de toekomst te kunnen blijven ondersteunen, is er aandacht besteed aan een versterking en professionalisering van deze ondersteuning. Dit vertaalde zich in 2022 tot het herontwerp van de JOGG-organisatie. Dit traject zal in 2023 geïmplementeerd worden in de organisatie.

JOGG-NLvitaal

Sinds 2017 brengt JOGG onder de naam ‘NLvitaal’, in samenwerking met het Ministerie van VWS en NL2025, landelijk en regionaal de belangrijkste stakeholders uit zoveel mogelijk disciplines en sectoren samen. Op 8 oktober 2022 vond het 2-jaarlijks landelijke NLvitaal plaats in Utrecht. Voornaamste doelgroep waren de nieuwe wethouders uit heel Nederland. De focus van het event lag op kennisdeling en het verbinden van alle nieuwe en potentiële JOGG-wethouders en stakeholders aan de ambities van JOGG.

JOGG-meetup 'Grote Mensen'

In 2022 vond onze jaarlijkse JOGG-meetup ook weer fysiek plaats. Tijdens deze bijeenkomst delen we inspiratie, kennis en ervaringen met alle lokale JOGG-teams en professionals én vieren we ons werknet. Dit jaar stond het thema ‘Grote Mensen’ centraal. Grote Mensen zijn mensen uit ons werknet die zich inzetten voor een gezondere omgeving voor de jeugd. Uit elke regio waren JOGG-regisseurs/gemeenten aanwezig.

Opening van de JOGG-meetup door JOGG-ambassadeur Juvat Westendorp

Gezonde omgeving

Een gezondere leefomgeving voor ieder kind.

JOGG wil dat alle kinderen en jongeren gezond kunnen opgroeien. Dit kan alleen als de fysieke en sociale omgeving waarín zij opgroeien daartoe uitnodigt. Op de plekken waar kinderen veel komen moet het makkelijk zijn om gezond te eten, zorgeloos te bewegen en spelen en voldoende te ontspannen. 

Onder de noemer ‘Gezonde Omgeving’ stellen we vanuit de landelijke JOGG-organisatie kaders voor het gezonder maken van de sport-, school-, werk-, buurt- en vrije tijdsomgeving op lokaal niveau. We ontwikkelen onder andere werkwijzen, leggen verbindingen met invloedrijke partijen, organiseren pilots en brengen onze lessen naar de lokale praktijk.

Binnen de omgeving sport maken we met de werkwijze JOGG-Teamfit het voedingsaanbod gezonder, richten we ons op een verantwoord alcoholbeleid en een rookvrij terrein.

In 2022:

  • Is het aantal sportlocaties dat aan de slag is met JOGG-Teamfit Sport gegroeid van 1.906 in 2021 naar 2.071 in 2022. 
  • Vervulde JOGG de kartrekkersrol binnen de kopgroep Gezonde (Top)sportevenementen.
  • Werkten we intensief samen met Betaald Voetbal Organisaties (BVO's). 50 % van de BVO's in Nederland makien onderdeel uit van het (lokale) JOGG-werknet.
  • Zijn er drie bijeenkomsten georganiseerd vanuit het Convenant Gezonde Sportevenementen. Zo hebben we tijdens het WK-volleybal samen met Nevobo, Provincie Gelderland, FoodvalleyNL samengewerkt aan een gezonder voedingsaanbod.

Teamfit Sport

JOGG wil dat ieder kind kan opgroeien in een fijne buurt waarin goed over de inrichting is nagedacht. Waar inwoners, professionals en bedrijven er samen voor zorgen dat kinderen zorgeloos en veilig kunnen spelen en de kans krijgen om de gezonde keuze te maken. Met JOGG-Teamfit Buurt wordt gewerkt aan het gezonder maken van het voedingsaanbod in buurtlocaties. 

In 2022:

  • Werkten 150 buurtlocaties met de werkwijze JOGG-Teamfit. Hierin trekken wij structureel op met brancheorganisaties als Sociaal Werk Nederland, LOS en vSKBN. Door middel van 9 aanjagers in 13 gemeenten is er meer bekendheid voor JOGG-Teamfit Buurt gerealiseerd binnen JOGG-Gemeenten.
     
  • Is de samenwerking met IVN en Jantje Beton binnen de aanpak ‘Gezonde Buurten’ geformaliseerd en uitgebouwd met de start van negen nieuwe ‘Gezonde Buurten’-projecten in gemeenten. Met deze aanpak
  • maken we spelen en bewegen toegankelijker en creëren we een meer natuurlijke (groene) omgeving en meer ontmoeting.

  • Hebben we de eerste stappen gezet richting een akkoord ‘Gezond Bouwen’ met bedrijven uit bouw en projectontwikkeling.
Teamfit Buurt

JOGG wil dat de school en kinderopvang een omgeving is waar kinderen al vanaf jonge leeftijd in een gezonde omgeving kunnen opgroeien. Dat het de normaalste zaak van de wereld is dat er elke dag groente en fruit wordt gegeten en dat water drinken de norm is. Dat er veel gespeeld en gesport wordt en kinderen leren wat een gezonde leefstijl inhoudt en wat het belang daarvan is. In 2022: 

  •  Is de samenwerking met Gezonde School, Gezonde Kinderopvang en Jong Leren Eten verder geïntensiveerd. Samen met Gezonde School zijn we gestart met een traject om de lokale ondersteuning te versterken.
  • Hebben we een consortium opgezet waarin Gezonde School, PO raad, Voedingscentrum, Jeugdfonds Sport en Cultuur en Stichting Gezonde Basisschool van de Toekomst samen tot een voorstel zijn gekomen hoe we meer scholen kunnen helpen om met gezonde voeding en bewegen aan de slag te gaan. JOGG heeft in samenwerking met Impacting Today een duurzaam financieringsmodel ontwikkeld zodat de implementatie van gezonde voeding en bewegen op school niet van tijdelijke aard is.
  • Is het evaluatierapport opgeleverd van de pilot Eetomgeving in én rondom VO- en mbo-scholen. Op basis hiervan zijn verschillende tools ontwikkeld. De werkwijze is inmiddels bij 10 gemeenten geïmplementeerd. 
  • Werkte JOGG samen met de Fietsersbond JOGG aan de beweegvriendelijke schoolomgeving. Een online toolkit is gerealiseerd en de Fietsersbond kan op aanvraag ondersteuning verlenen aan JOGG-gemeenten.
  • Is het aantal partijen in het Akkoord Gezonde Voeding op Scholen (2021-2025) gestegen naar 48. Alle partijen leveren een belangrijke bijdrage aan het stimuleren tot een gezondere keuze van eten en drinken op scholen, door deze keuze zichtbaar gemakkelijker en aantrekkelijker te maken.
Akkoord Gezonde Voeding op Scholen
Met onder meer projecten op scholen en kinderdagverblijven stimuleren ALDI en JOGG samen gezonde voeding onder gezinnen met jonge kinderen.

Met Gezond Uit werken we aan een gezonder voedingsaanbod bij dagattracties. In 2022 is Gezond Uit ondergebracht bij de werkwijze JOGG-Teamfit Vrije Tijd. 

In 2022:

  • Hebben zes nieuwe partijen hebben de ‘ambitie Gezond Uit’ ondertekend, waardoor er nu 26 ondertekenaars zijn met 84 locaties. Voor de ondertekenaars hebben we twee fysieke bijeenkomsten georganiseerd en één onlinebijeenkomst voor onderlinge kennisdeling en inspiratie.
  • Is er gewerkt aan een eerste visie op het gezonder maken van kindermenu’s. Zo is er een behoefteonderzoek uitgevoerd onder (groot)ouders van kinderen, om inzicht te krijgen in hun behoeften en wensen als restaurantgast. 
Gezond Uit

JOGG creëert voor jongeren een werkomgeving die een gezonde leefstijl stimuleert. We leggen daarbij de focus op de groep 14-19-jarigen die een (bij)baantje hebben of op mbo-scholen een werk-leer traject volgen. Studenten die al met één been in het werkende leven staan, leren zo om ‘fit voor de job’ te zijn en blijven.

In 2022:

  • heeft JOGG de handen ineengeslagen met de MBO Raad, het Alfa-college, het Voedingscentrum, Kenniscentrum Sport & Bewegen en Vitaal Bedrijf en een toolkit ontwikkeld voor leerbedrijven. Deze toolkit geeft handvatten om een werkomgeving te creëren voor mbo-studenten die een gezonde leefstijl en beroepsvitaliteit stimuleert.
  • heeft eerder onderzoek in opdracht van JOGG heeft ertoe geleid dat beroepsvitaliteit door de MBO-Raad opgenomen is in ondersteuningsmateriaal voor het mbo.

Jongeren brengen veel tijd door achter een beeldscherm. Overmatig gebruik kan negatieve gevolgen met zich meebrengen; jongeren vertonen vaker sedentair gedrag en slapen slechter. Daarnaast worden jongeren geregeld blootgesteld aan reclame voor ongezonde voeding. JOGG wil het medialandschap daarom gezonder maken.

In 2022:

  • ondersteunden we JOGG-gemeenten om via professionals in de wijk structureel aandacht te geven aan mediawijsheid en mediaopvoeding. Dit deden we in samenwerking met het Netwerk Mediawijsheid, onder andere in de Week van de Mediawijsheid.
  • hebben we, om het probleem van kindermarketing op social media beter zichtbaar te maken, bestaande cijfers hierover aangevuld met kwalitatief onderzoek onder 18 kinderen en hun ouders over wat zij op social media zien. Relevante inzichten hebben we in combinatie met bestaande cijfers gecommuniceerd op een website, via video’s en een factsheet.

Tijdens en in de aanloop naar het WK Volleybal besteedt organisator Nevobo, in samenwerking met JOGG, extra aandacht aan gezonde voeding, als voorbeeld voor ook andere sportevenementen.

Kind naar Gezonder Gewicht

Passende ondersteuning en zorg voor kinderen en jongeren met overgewicht of obesitas.

JOGG wil dat voor iéder kind gezond leven normaal is. Daarbij hebben we ook aandacht voor kinderen en jongeren met overgewicht of obesitas.

Sinds 2019 werken we daarom aan de implementatie van de aanpak Kind naar Gezonder Gewicht, waarmee we gemeenten helpen om passende ondersteuning en zorg voor deze groep kinderen (en hun gezin) te organiseren. Met deze aanpak geven we richting aan het lokaal verbinden van zorg- en sociaal domein voor een optimale ondersteuning van het kind en gezin.

Eind 2022 waren 41 gemeenten aan de slag met Kind naar Gezonder Gewicht en 3 regio’s. Er is ondersteuning verleend aan huidige projectleiders van Kind naar Gezonder Gewicht, door middel van trainingen, intervisie en de leerkringen rondom financiering en samenwerking met wijkteams (ook voor beleidsmedewerkers). Om aan de hulpvraag vanuit gemeenten te voldoen is de E-learning ‘Praten over Gewicht’ opgeleverd.


Communicatie & Public Affairs

Landelijke aandacht voor de JOGG-beweging

Het behoud en de groei van ons (werk)net en van steun voor ons werk vragen om een sterke positionering van JOGG. Corporate communicatie speelt daarin een belangrijke rol en stuurt op het helder overbrengen van de identiteit en het imago van de organisatie, naar alle belangrijke doelgroepen.

Nieuw JOGG-verhaal

Veranderingen in het werkveld, waaronder het Gezond Actief Leven Akkoord (GALA) en bijbehorend nieuw financieringsbeleid voor gemeenten, maar ook ons groeiende werknet, vragen om een kritische blik op de positionering en het merkverhaal van JOGG. In 2022 zijn we daarom gestart met het herformuleren van ons JOGG-verhaal. Op basis van alle verzamelde input zal dit in 2023 verder vorm krijgen en worden uitgerold binnen en buiten de organisatie. Belangrijk uitgangspunt is de rol van JOGG als ondersteuner van gemeenten bij het integraal werken, hetgeen ook weer goed aansluit bij andere beleidsinitiatieven zoals het GALA.

JOGG-magazine

In 2022 hebben we wederom ingezet op het verspreiden van de behaalde resultaten. Een belangrijk middel hiervoor was het in 2021 ontwikkelde JOGG-magazine, ook bedoeld om bestuurders in ons werknet te betrekken bij wat er in de praktijk concreet gebeurt. Dit magazine is in het licht van de gemeenteraadsverkiezingen begin 2022 verspreid. Gedurende de rest van het jaar is het magazine verspreid tijdens evenementen en uitgedeeld bij werkafspraken.

Bewustwordingscampagne 'Meer Grote Mensen'

In 2021 hebben we de bewustwordingscampagne ‘We hebben meer Grote Mensen nodig’ ontwikkeld. Hierin staat de 'stem van het kind' centraal; kinderen roepen op dat zij meer Grote Mensen nodig hebben die ervoor zorgen dat zij gezond kunnen opgroeien. In de aanloop van de gemeenteraadsverkiezingen 2022 in maart, hebben we online campagne gevoerd. Het doel van de campagne was om meer professionals bewust te maken van de rol die zij kunnen spelen in het gezonder maken van de leefomgeving van de jeugd. Én om de professionals die daar al hun rol in pakken in het zonnetje te zetten.

Week voor de Gezonde Jeugd

In 2022 heeft van 7 t/m 11 juni de 5e editie van Week voor de Gezonde Jeugd plaatsgevonden. Inmiddels is deze week een vast moment voor JOGG-gemeenten om met activiteiten extra aandacht te vragen voor een gezonde jeugd, gezonde toekomst en de lokale JOGG-aanpak. Vanuit JOGG hebben we lokale activiteiten een podium gegeven in onze landelijke communicatie en zijn ook onze JOGG-ambassadeurs weer bij verschillende activiteiten ingezet.

Gemeenteraadsverkiezingen

Op 16 maart 2022 vonden er weer gemeenteraadsverkiezingen plaats. Om lokale afdelingen van politieke partijen te helpen om de gezondheid van onze kinderen de juiste plek te geven in lokale verkiezingsprogramma’s en coalitieakkoorden, hebben we hen een positionpaper gestuurd. Daarnaast hebben we de lokale JOGG-teams ondersteund bij het op de agenda zetten van een gezonde leefstijl en omgeving.

JOGG heeft in samenwerking met RuigRok NetPanel een onderzoek gedaan naar de mening van Nederlanders over gezondheidsbevordering. De belangrijkste conclusie hieruit is dat driekwart van de ondervraagden het belangrijk vindt dat gemeenten zich bezighouden met gezondheidsbevordering van kinderen en jongeren. De resultaten van dit onderzoek zijn vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen landelijk gedeeld met het bericht dat er inmiddels 200 JOGG-gemeenten aan de slag zijn.

'Gezonde' schoolmaaltijden

Naar aanleiding van de door de Tweede Kamer ingediende motie om geld vrij te maken voor gratis lunches op scholen in kwetsbare wijken deden we de oproep dat we er samen voor moeten zorgen dat de gratis lunches niet alleen voedzaam, maar ook gezond moeten zijn. Deze oproep aan de Tweede Kamer werd ondersteund door de Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie, Stichting Implementatie Gezonde Basisschool van de Toekomst, Voedingscentrum, Vrije Universiteit Amsterdam, Wageningen University & Research, Alliantie Kinderarmoede en JOGG-gemeenten Hoeksche Waard, Utrecht, Rheden, Overbetuwe, Wageningen, ’s-Hertogenbosch, Ede, Dordrecht en Venlo.


Expertise

Kennis en vaardigheden genereren en ontsluiten

JOGG is de verbinder en het kompas van iedereen die mee wil werken aan een samenleving waarin ieder kind gezond opgroeit. Onze expertise stellen we beschikbaar aan iedereen die met een integrale aanpak wil werken aan een gezondere leefomgeving voor de jeugd en passende ondersteuning en zorg voor kinderen met overgewicht of obesitas.

Naast onze eigen expertise, delen we ook expertise vanuit het werknet. Het wederzijds delen van kennis en kunde is de basis van onze lerende methode. Het gaat hierbij dus om nieuwe (wetenschappelijke) inzichten en kennis maar ook goede voorbeelden en ervaringen uit andere gemeenten en van partners.

Promotieonderzoek

In 2020 is een multidisciplinair team, gecoördineerd door het Mulier Instituut, gestart met een praktijkgericht onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek (4 jaar) naar de JOGG-aanpak. Het hoofddoel van dit onderzoek is om te evalueren wat de opbrengsten en werkzame elementen zijn van de lokale JOGG-aanpak op de integrale werkwijze, de omgeving, de leefstijl en het gewicht van kinderen en jongeren in JOGG-gemeenten. 

Onlangs is de publicatie 'Evaluatie van een integrale aanpak: omgaan met complexiteit' verschenen, waarin een nationaal community-based preventieprogramma (JOGG) wordt onderzocht voor een effectieve evaluatie van dit programma. Daarnaast zijn er drie publicaties gepubliceerd die voortkomen uit interviews met diverse JOGG-regisseurs en adviseurs, waarin de rollen en competenties van een JOGG-regisseur worden belicht.

Een andere publicatie is die van 'De Gezonde Omgeving Verkenner', een tool die in samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam en drie JOGG-regisseurs is ontwikkeld. Het doel van deze tool is om de fysieke en sociale aspecten in omgevingen waar kinderen komen in kaart te brengen. De tool is in de vorm van een checklist met bespreekpunten voor gesprekken met kinderen, ouders en professionals. Hiermee worden mogelijkheden om de omgeving te verbeteren in kaart gebracht.

Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO)

Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO) is een Nederlandse preventieaanpak voor gemeenten en is gebaseerd is op de uitgangspunten van het IJslandse preventiemodel om middelengebruik onder jongeren op een positieve manier terug te dringen. OKO wordt gecoördineerd door het Trimbos Instituut. De JOGG-aanpak en OKO-aanpak hebben overeenkomsten maar verschillen ook van elkaar. Dit wordt door gemeenten als verwarrend ervaren en schept onduidelijkheid over de onderlinge positie. Daarom is er in 2022 gestart met een onderzoek wat deze overeenkomsten en verschillen precies zijn en hoe deze door gemeenten worden ervaren. De resultaten van dit onderzoek worden in 2023 gepubliceerd.

Bewijslast voor integrale JOGG-aanpak

Bewijslast voor de integrale JOGG-aanpak JOGG versterkt niet alleen zelf opdrachten voor onderzoek, we verzamelen ook bewijslast voor onze integrale aanpak om de omgeving van kinderen en jongeren gezonder te maken. Om daarmee deze aanpak nog steviger in te zetten. De internationale Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) nam de JOGG-aanpak onder de loep. En concludeert nu: JOGG zorgt in potentie voor meer (en gezonde) levensjaren, een vergrote arbeidsmarktdeelname en een besparing van 2,72 euro aan ziektekosten per persoon per jaar in Nederland. Ook is de JOGG-aanpak potentieel effectief en kostenbesparend in andere landen (in het ene meer dan het andere).

Monitoring en evaluatie

Monitoring en evaluatie is een belangrijk onderdeel van JOGG. JOGG maakt inzichtelijk welke impact we realiseren landelijk en lokaal. Daartoe monitoren en evalueren we strategische organisatiedoelen en inspanningen minimaal eens paar kwartaal in een kwartaalsessie van programmamanagers met het bestuur en het MT. Behaalde resultaten worden gedeeld met het werknet via een corporate factsheet.

Jaarlijks wordt het aantal kinderen en jongeren woonachtig in JOGG-wijken in kaart gebracht. In 2022 is deze analyse verder verdiept door te kijken naar de SEP-WOA scores (CBS) per buurt. Hierdoor hebben we beter in beeld in welke buurten JOGG actief is, en waar nog veel potentie zit om kinderen en jongeren in kwetsbare posities te bereiken.

In 2022 hebben we het Mulier Instituut gevraagd om ons en de JOGG-teams te helpen bij het gestructureerd jaarlijks ophalen van lokale resultaten. Daartoe is een online enquête ontwikkeld en een gespreksleidraad voor verdiepende gesprekken met deze JOGG-teams. Deze onderzoeken worden begin 2023 uitgevoerd.


Internationaal

De uitdagingen waar JOGG zich in Nederland voor inzet, houden niet op bij de grens


Kennisdeling 

In 2022 ontwikkelde JOGG een internationale e-learning in samenwerking met Universiteit Maastricht en Elevate for Health. In november presenteerden ze dit aan internationale partners. In december organiseerden we een werkbezoek voor het Deense Novo Nordisk in JOGG-gemeente Zaanstad. Novo Nordisk, gericht op preventie van chronische ziekten, toonde interesse in de JOGG-aanpak. In 2023 zullen we nader bezien of en op welke wijze dit zou kunnen.

Agendasetting in Europa 

Waar we eerder internationaal gezien vooral de focus legde op kennisdeling, verschoof deze focus in 2022 richting agendasetting in Europa. Tijdens een event op maandag 27 juni 2022 zetten we gezamenlijk met ISCA en Schuttelaars & Partners letterlijk de eerste stappen naar draagvlak binnen het Europese Parlement voor een Europees actieplan #HealthyLifeStyle4All. Met de ondertekening van de call to action door alle aanwezigen (Europarlementariërs en betrokken organisaties) werd het belang van Health in all policies, extra gelden voor dit onderwerp, integrale samenwerking waarbij ook het bedrijfsleven wordt betrokken en een gezonde leefomgeving voor alle Europese inwoners onderstreept. Eind november overhandigde we de call to action aan Commissioner Gabriel, DH Health John Ryan en verschillende MEP's.

Ook startten we in 2022 samen met Hill + Knowlton met ontwikkelen van een Europees Public Affairs plan. Dit plan geeft JOGG handvatten om in 2023 agendasetting op Europees niveau met concrete acties uit te voeren om zo haar landelijke doelstellingen te versnellen door Europees draagvlak en erkenning.

v.l.n.r. Marjon Bachra (JOGG), Pedro Goncalves (Co-Create Youth Declaration Task Force), Tomasz Frankowski (Member of the EPP), Emna Chaouch (moderator), Floor van Houdt (European Commission, Head of Sport Unit), Bo Wesley (Novo Nordisk).

Organisatie

Het landelijke JOGG-team 

Het landelijke JOGG-team bestaat uit denkers en doeners, verbinders en samenwerkers, adviseurs en kennisdelers. We werken met ruim 60 vaste medewerkers en een pool van ruim 50 flexibel inzetbare externe medewerkers. We staan midden in de samenleving en hechten veel waarde aan vitaliteit, balans, inclusie en diversiteit.

JOGG kent een governancestructuur van een eenhoofdig bestuur met een raad van toezicht. 

Directeur-bestuurder: Marjon Bachra

Raad van toezicht 2022: Paul Depla (voorzitter), Tom Oostrom, Erik Lenselink, Nicole Teeuwen, Araya Sumter

Het managementteam bestaat uit drie MT-leden met de volgende portefeuilles: 

  • Implementatie JOGG-aanpak & Acquisitie JOGG-gemeenten
  • Gezonde Omgeving & PPS
  • Strategie, Communicatie & Expertise.

Eind 2022 was de omvang van het personeelsbestand 42,50 fte en 63 medewerkers. Daarnaast heeft de organisatie een flexibele schil van ruim vijftig mensen die we extern inhuren voor de JOGG-aanpak. Het managementteam bestaat uit drie leden.

Niet alleen zet ons team zich dagelijks in om de leefomgeving van jongeren in Nederland gezonder te maken. Ook onze eigen (werk)omgeving proberen we zo gezond mogelijk in te richten; voor zowel onze fysieke én mentale gezondheid, op kantoor en thuis!

JOGG wil een goede balans creëren tussen thuiswerken, op kantoor of elders. Dit betekent flexibiliteit en tegelijkertijd verbinding en betrokkenheid. Wat wij belangrijk vinden? Dat iedereen zich gezond en energiek voelt. 

In 2022 waren er geen de maatregelen rond coronacrisis meer van kracht. Het meer hybride werken zal echter een blijvend gevolg zijn en we zullen blijvend aandacht houden voor weerbare, vitale medewerkers. In het HR-beleid is speciale aandacht voor een goede balans tussen thuiswerken en elkaar fysiek ontmoeten. Er zijn hierin, gezien de woon-werk afstand van vele collega’s, per team verschillende afspraken gemaakt.

Naast een diversiteit aan werkzaamheden, hechten wij ook veel waarde aan een diverse en inclusieve werkomgeving. Dit is terug te zien in ons personeelsbestand. Wij waarderen verschillen, omdat we vinden dat ze zorgen voor verschillende invalshoeken en talenten. Wij willen dat iedereen zich veilig, gerespecteerd en prettig voelt.

In 2022 hebben we extra aandacht gehad voor diversiteit en inclusie, bijvoorbeeld door een bewustwordingssessie/discussie voor en door collega’s en is er meer bewustwording ontstaan voor wat dit betekent op de werkvloer en voor de inhoud van ons werk.

Samen met onze partners streven we een maatschappelijk verantwoord ketenbeheer na. JOGG wil een positieve invloed uitoefenen op het sociale beleid en het duurzaam- en gezondheidsbeleid van partners, toeleveranciers en afnemers. Ook in de interne organisatie wordt hier terugkerend aandacht aan besteed.

Het managementteam bespreekt wekelijks de ontwikkelingen binnen de publieke, politieke en private sectoren, alsook de interne aangelegenheden. Er is een risicoanalyse opgesteld waarin de voornaamste risico’s zijn opgenomen en het mogelijk effect op het behalen van de doelstellingen.


Financiën

Financieel overzicht 2022

JOGG werd in 2022 nagenoeg volledig gefinancierd door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).  Om de groei van JOGG-gemeenten in 2022 te kunnen opvangen met kwalitatieve goede ondersteuning is de structurele subsidie, in vergelijking met 2021, door VWS met €800.000 verhoogd en de incidentele/project subsidie met €1.875.000. Het subsidiebedrag 2022 kwam hiermee op totaal van € 9.926.000